Data modyfikacji:
Użądlenie osy – jak udzielić pierwszej pomocy?
Użądlenie osy jest częstym wypadkiem w okresie wiosenno-letnim. Niestety w niektórych przypadkach może być także bardzo niebezpieczne. Sprawdź, jak udzielić prawidłowo pierwszej pomocy w przypadku użądlenia przez osę.
Użądlenie osy – możliwe skutki
W przypadku ugryzienia przez osę bardzo istotne jest czy dana osoba ma alergię na jad owadów błonkoskrzydłych. Oprócz osy do tej grupy należą także pszczoły, trzmiele i szerszenie. Dla osoby nadwrażliwej na jad tych zwierząt, takie ukąszenie może mieć bardzo poważne skutki. W organizmie osoby uczulonej dochodzi do rekacji alergicznej, w wyniku której następuje uwolnienie z komórek tucznych (tzw. mastocytów) licznych mediatorów między innymi histaminy. Ich działanie powoduje:
- skurcz mięśni gładkich oskrzeli,
- rozszerzenie naczyń krwionośnych,
- wzrost przepuszczalności naczyń krwionośnych.
Przeczytaj również: Przyczyny, objawy i leczenie uczulenia na słońce
Skutki ukąszenia można podzielić na cztery grupy:
- reakcję miejscową zwyczajną – użądlenie osy powoduje wtedy ból i zaczerwienienie zranionego miejsca, a także obrzęk, które ustępują po maksymalnie kilku dniach, nie jest zagrożeniem dla życia i zdrowia,
- reakcja miejscowa duża – objawy są bardziej nasilone, obrzęk bardziej rozległy, towarzyszy im złe samopoczucie, ból głowy, gorączka.
- reakcja alergiczna uogólniona – występuje u osób uczulonych. Może mieć postać zmian skórnych ze swędzeniem, obrzęku, a także nasilonych reakcji z obrzękiem krtani, problemami z oddychaniem, nudnościami, wymiotami i biegunką, niekiedy może prowadzić do spadku ciśnienia tętniczego – wstrząs anafilaktyczny, który może skończyć się śmiercią osoby poszkodowanej. Objawy pojawiają się najczęściej dość szybko – około kilku minut po ukąszeniu.
- reakcja toksyczna uogólniona – jest wynikiem wprowadzenia do organizmu dużej ilości jadu (liczne użądlenia) i może wywołać ciężkie objawy zagrażające życiu, takie jak uszkodzenie mięśni, w tym mięśnia sercowego, zaburzenia krzepnięcia krwi oraz funkcji nerek i wątroby.
Co zrobić w przypadku ugryzienia osy?
W związku z tym, że w większości przypadków ukąszenie osy przebiega jedynie z reakcją miejscową specyficzne działania zazwyczaj nie są potrzebne. Osa nie zostawia swojego żądła w ciele osoby użądlonej, tak jak robi to pszczoła, nie jest więc konieczne jego usuwanie. W przypadku użądleń pszczoły, należy pamiętać, aby żądło usuwać podważając je płaskim przedmiotem (można w tym celu użyć kawałka kartonu, karty, dowodu osobistego). Nie jest wskazane używanie pęsety, ponieważ można w ten sposób wprowadzić do organizmu większą ilość jadu, poprzez ucisk zbiorniczka jadowego. Natomiast w wypadku ugryzień zarówno osy, jak i innych owadów dobrze jest zdezynfekować ranę.
W celu zmniejszenia bólu i obrzęku można też zastosować zimne okłady. W aptekach dostępne są gotowe kompresy w cenie od około 10 zł.
W przypadku nasilonego odczynu miejscowego, konieczne może okazać się zgłoszenie do przychodni lub na SOR, gdzie lekarz poda odpowiednie leki, aby opanować objawy.
Ukąszenie osy i reakcja alergiczna – co robić?
Reakcja alergiczna może być nasilona w różnym stopniu. Ciężki przebieg reakcji alergicznej, jest nazywany anafilaksją i może rozwinąć się już w przeciągu kilku minut od użądlenia osy. We wczesnym okresie mogą wystąpić jedynie zmiany skórne, które niestety przechodzą niekiedy nawet we wstrząs anafilaktyczny. W przypadku wstrząsu konieczne jest jak najszybsze udzielenie choremu pomocy i przetransportowanie go do szpitala. Postępowanie powinno mieć formę typowego działania podczas udzielania pierwszej pomocy. Będzie więc składać się z następujących czynności:
- Oceny własnego bezpieczeństwa i zawołania pomocy, gdy jesteśmy sami.
- Oceny przytomności osoby użądlonej.
- Udrożnienia dróg oddechowych poszkodowanego.
- Oceny oddechu poprzez słuchanie, wyczuwanie strumienia powietrza wydychanego oraz oglądanie ruchów oddechowych klatki piersiowej.
Przeczytaj również: Jak leczyć alergię na roztocza?
- Wezwania pogotowia ratunkowego.
- W przypadku stwierdzenia braku oddechu rozpoczęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej w schemacie 30 uciśnięć klatki piersiowej, 2 wdechy ratownicze, aż do przyjazdu pogotowia lub odzyskania przez chorego spontaniczego oddechu.
Jeśli poszkodowany ma wiedzę na temat swojego uczulenia i posiada zestaw do samodzielnego wstrzykiwania adrenaliny, powinno się podać domięśniowo ten zastrzyk. Miejsce podania to przednio-boczna powierzchnia uda. Wszystkie te działania powinny być niezwłocznie podjęte przez świadków zdarzenia, aby uratować życie poszkodowanemu.
Po doświadczeniu ciężkiej reakcji na jad owadów błonkoskrzydłych konieczne jest zgłoszenie się do lekarza alergologa, aby wybrać sposób zapobiegania takim niebezpiecznym sytuacjom. Lekarz może wyposażyć osobę uczuloną w zestaw do samodzielnego wstrzykiwania adrenaliny, co może uratować życie poszkodowanego po użądleniu. Niekiedy prowadzi się także odczulanie, aby zmniejszyć ryzyko takich ciężkich reakcji.
Użądlenie osy w obrębie jamy ustnej i gardła
Jest to szczególny rodzaj tego typu wypadków, który może mieć bardzo poważne konsekwencje. Przede wszystkim należy unikać picia i jedzenia na świeżym powietrzu. Jest to jednak bardzo trudne, ponieważ w sezonie letnim często urządzane są imprezy i przyjęcia np. na ogródkach. Dobrym sposobem na zmniejszenie ryzyka takich ukąszeń jest zrezygnowanie z picia bezpośrednio z butelki lub puszki i każdorazowe przelewanie napoju do szklanki.
W ten sposób łatwiej jest dostrzec osę lub innego owada, który wpadł do twojego napoju.
W przypadku, kiedy doszło do takiej sytuacji, błona śluzowa jamy ustnej, gardła i język powiększają się pod wpływem obrzęku. Drogi oddechowe użądlonej osoby mogą stać się niedrożne. Oddychanie jest wtedy niemożliwe. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia. Co można zrobić na ugryzienie osy w tej okolicy? Niekiedy skuteczne może być podanie poszkodowanemu kostki lodu do ssania i niezwłoczne wezwanie pogotowia. Może to spowolnić narastanie obrzęku. Jeśli ofiara nie oddycha, konieczne jest podjęcie działań ratowniczych takich jak w poprzednim akapicie.
Autokar: Zuzanna Pawlak
Przeczytaj również
Grejpfrut, a leki. Lista leków, które mogą zaszkodzić w połączeniu z owocem
2022-12-28
Materac zdrowotny dla osób z problemami kręgosłupa. Jaki wybrać?
2021-09-01
Żeń-szeń. Właściwości i przeciwwskazania
2019-09-09
Cholesterol - jak obniżyć? Domowe sposoby i dieta
2019-09-03
Pestki z dyni - dlaczego warto je jeść? Wartości odżywcze pestek z dyni
2019-08-27
Ranking wybielających past do zębów
2019-08-26
Jak radzić sobie ze stresem? Poznaj 5 sposobów na stres
2019-08-19