Uczulenie na gluten: jakie mogą być objawy? Jak sprawdzić alergię na gluten?

Podejrzewasz u siebie alergię na gluten bądź chcesz poszerzyć wiedzę w zakresie żywienia? Z naszego artykułu dowiesz się między innymi jakie są objawy alergii na gluten, jak sprawdzić uczulenie na gluten, jak wygląda uczulenie na gluten na twarzy oraz jakie produkty nie zawierają glutenu.

Alergia na gluten

Gluten to białko występujące w takich produktach zbożowych jak pszenica i jej odmiany (m.in. orkisz, durum, kasza bulgur), żyto, pszenżyto czy jęczmień, które może powodować nieprzyjemne objawy u osób, które mają alergię bądź nietolerancję na wyżej wymienione białko. Gluten znaleźć można w takich produktach spożywczych jak choćby pieczywo, makarony, wyroby garmażeryjne, ciasta, a nawet wędliny czy marynaty – nie jest to jednak pełna lista produktów, które mogą zawierać gluten.

Czym jest gluten?

Choć wielu z nas słowo „gluten” jest bardzo dobrze znane, warto wytłumaczyć, co kryje się za tym pojęciem. Jest to mieszanina różnorodnych białek (między innymi gliadyny i gluteiny), które naturalnie występują w pszenicy oraz innych zbożach. To dzięki glutenowi pieczywo jest elastycznie, lepkie, a ponadto pozwala ograniczyć kruszenie produktu spożywczego. Co więcej, nadaje ono pewne walory smakowe pieczywu oraz tak dobrze znaną nam strukturę. Między innymi właśnie z tego powodu zboża glutenowe zyskały ogromną popularność.

Czemu sama nazwa, jak i związane z nią schorzenia, zyskały tak dużą popularność w społeczeństwie? W badaniach stwierdzono, iż gluten, ze względu na stosunkowo wysoką zawartość aminokwasów glutaminy i proliny, jest białkiem, które może być problematyczne dla naszego organizmu: jest trudno trawione przez układ pokarmowy, a tym samym nasz organizm może na niego zareagować alergią czy też nietolerancją. W ciągu ostatnich dekad obserwuje się coraz większą zapadalność na alergie oraz nietolerancje na gluten.

Uczulenie na gluten – objawy skórne i nie tylko

Co istotne, gluten jest dobrze tolerowany przez większość światowej populacji. Jednakże u niektórych osób, tak jak i inne produkty spożywcze, może powodować dolegliwości skórne czy pokarmowe. Choroby związane z glutenem to:

● celiakia, tzw. choroba trzewna, najostrzejsza jednostka chorobowa związana z glutenem; 

● alergia na pszenicę oraz inne produkty glutenowe; 

● nieceliakalna nadwrażliwość na gluten.

Osobom z wyżej wymienionymi przypadłościami zaleca się całkowite bądź kilkumiesięcznie zrezygnowanie ze spożywania produktów z glutenem. Jakie są objawy uczulenia czy też nietolerancji na gluten? Uczulenie może o sobie dać znać natychmiast bądź po kilku godzinach. Z tego powodu wyróżniamy różne typy objawów.

Natychmiastowe uczulenie na gluten:

● wysypka, pokrzywka lub inne zmiany skórne; 

● biegunka; 

● wymioty; 

● katar; 

● wstrząs anafilaktyczny.

Objawy widoczne są natychmiast lub do około godziny od spożycia glutenu. Co ważne, objawy mogą występować łącznie i oddzielnie. Za reakcję odpowiadają przeciwciała w klasie IgE.

Opóźniona reakcja – jej objawy to:

● zaostrzenie chorób skórnych, takich jak AZS, ŁZS; 

● biegunka.

Powyższe objawy występują po kilku godzinach, a nawet do 1-2 dni od spożycia produktu zawierającego gluten.

Pamiętaj jednak, że alergia na gluten najczęściej objawia się w powyższy sposób, jednak to nie jedyne objawy, które mogą charakteryzować jednostki chorobowe związane z glutenem.

Uczulenie na gluten choroba – jak sprawdzić?

Jeśli podejrzewasz u siebie alergię bądź nietolerancję na gluten, warto wykonać proste badanie laboratoryjne. Jeśli pokaże ono podwyższoną liczbę przeciwciał, lekarz skieruje się na dalsze badania diagnostyczne, które potwierdzą typ oraz zaawansowanie przypadłości. Pośród najpopularniejszych badań znaleźć można badania genetyczne na nietolerancje pokarmowe, badania z krwi żylnej w kierunku nadwrażliwości pokarmowych IgG-zależnych czy też IgE-zależnych lub badanie pod kątem celiakii.

Alergia na gluten – leczenie

Podstawą w leczeniu alergii na gluten jest całkowite wykluczenie go z diety: do końca życia lub przez kilka/kilkanaście miesięcy. Czas pozostania na diecie bezglutenowej zależny jest od jednostki chorobowej. Ponadto o czasie przebywania na tego typu diecie decyduje lekarz. Co ważne, nie powinieneś przechodzić na dietę bezglutenową bez konsultacji z lekarzem i bez odpowiednich badań w tym kierunku.

Produkty bezglutenowe

Zastanawiasz się, co tak naprawdę możesz jeść na diecie bezglutenowej? Wbrew pozorom, wybór jest naprawdę bardzo duży:

● makaron pszenny możesz wymienić na choćby makaron ryżowy, kukurydziany czy z groszku i soczewicy;
● pieczywo glutenowe możesz zamienić na pieczywo bezglutenowe, którego bazą jest często mąka ryżowa i gryczana;
● we wszelkiego rodzaju wypiekach cukierniczych, w których potrzebna jest mąka pszenna, możesz zastąpić ją mieszankami mąk bezglutenowych, które przeznaczone są właśnie do wypieków.

Niestety, przy stwierdzonej alergii na gluten, musisz sprawdzać dokładnie składy produktów spożywczych, gdyż takie produkty jak słone przekąski, piwo, słodkie jogurty, parówki, wędliny, majonez, marynaty, czekolady czy mieszanki przypraw mogą zawierać gluten. Z tego powodu warto czytać składy oraz/lub wybierać produkty ze znakiem przekreślonego kłosa, które oznaczają produkty bezglutenowe.

A jakie produkty spożywcze są naturalnie bezglutenowe? Jest to między innymi ryż, quinoa, gryka, kukurydza, ziemniaki, rośliny strączkowe, amarantus, sorgo, proso, kasza jaglana, owoce, warzywa czy nieprzetworzone mięso oraz ryby. Jednak to nie wszystko! Produkty bezglutenowe to także orzechy, oleje, octy, jaja, nabiał. Są to produkty bezglutenowe, chyba, że zostały zanieczyszczone pszenicą czy żytem – jednak taka informacja powinna pojawić się na opakowaniu.