Niedoczynność tarczycy: przyczyny, objawy, leczenie

Jak informuje WHO (World Health Organization), problemy tarczycy można uznać już za chorobę cywilizacyjną. Co więcej, organizacja podaje, iż ponad 4% osób ze światowej populacji choruje na niedoczynność tarczycy. Czym jest niedoczynność tarczycy? Jakie są jej przyczyny, objawy oraz sposoby leczenia? Dowiesz się z naszego najnowszego artykułu.

Niedoczynność - tarczyca, objawy i jej specyfika

Tarczyca to mały organ, który usytuowany jest u podstawy szyi oraz przylegający do tchawicy. Jest to narząd tak zwany „nieparzysty”, a więc występujący jako pojedynczy w ciele człowieka. Co więcej, tarczyca to gruczoł wydzielania wewnętrznego, którego zadaniem jest produkcja hormonów takich jak:

• tyroksyna (T4);
• trijodotyronina (T3).

Powyższe hormony odpowiadają za regulację tempa i intensywności procesów metabolicznych, które zachodzą w organizmie, rozpad i spalanie tłuszczy, kontrolują też funkcjonowania gruczołów płciowych czy wpływają na proces termogenezy, a więc za wytwarzanie i utrzymanie prawidłowej temperatury organizmu. Jednak nie są to wszystkie funkcje, za które są odpowiedzialne.

T4 i T3 są wydzielane do krwi, a następnie transportowane do wszystkich tkanek. Co ciekawe, tak zwana czynność tarczycy regulowana jest przez przysadkę mózgową, która odpowiedzialna jest za uwalnianie hormonu tyreotropowego (TSH). Pobudza on właśnie wytwarzanie tyroksyny i trijodotyroniny.

Niestety, tarczyca, jak każdy inny organ może zacząć źle funkcjonować, a więc na przykład wytwarzać za dużo albo za mało hormonów T4 i T3. Dziś zajmiemy się tą drugą możliwością, którą określa się mianem niedoczynności tarczycy. Na czym polega ta choroba? Jakie są jej przyczyny oraz objawy? Sprawdzisz w dalszej części naszego artykułu.

Przyczyny niedoczynności tarczycy

Niedoczynności tarczycy i objawy tej choroby mogą być bardzo zróżnicowane. W tej części artykułu zajmiemy się przyczynami pojawienia się choroby, jaką jest niedoczynność tarczy. Poznanie powodów zachorowania może ułatwić cały proces ograniczania objawów tejże choroby.

Co istotne, niedoczynność tarczycy może być spowodowana nieprawidłowym funkcjonowaniem samego narządu, którą określa się mianem „niedoczynności tarczycy pierwotnej”, jaki i z zaburzenia w regulowaniu funkcjonowania organu, którą nazywa się „niedoczynnością wtórną”. Najczęściej niedoczynność tarczycy może wynikać z:

• choroby Hashimoto, a więc przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia tarczycy, które upośledza normalne działanie tegoż organu. Tym samym tarczyca jest sukcesywnie niszczona, a więc produkuje mniej hormonów potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu;
• usunięcia części lub całości tarczycy w przypadku niektórych innych chorób. W przypadku operacyjnego usunięcia nawet części narządu, zmniejsza on efektywność swojego działania. Natomiast całkowite wycięcie tarczycy eliminuje w pełni działanie organu na pozostałe narządy;
• przedawkowania leków przeciwtarczycowych, gdyż wszelkie niestosowanie się do zaleceń lekarza może skutkować negatywnymi objawami w późniejszym czasie;
• leczenie jodem promieniotwórczym także może upośledzić działanie tarczycy. Tę formę terapii stosuje się w przypadku nadczynności tarczycy czy choroby Gravesa Basedowa.

Powyższe przyczyny są najczęstszymi powodami wystąpienia niedoczynności tarczycy, jednak należy pamiętać, iż nie są to jedyne. Często trudno stwierdzić, jaka dokładnie jest przyczyną choroby. Wielu specjalistów twierdzi, iż większe prawdopodobieństwo pojawia się, gdy posiadamy w rodzinie osobę chorą.

Jak często występuje niedoczynność tarczycy?

Powyższe pytanie jest w pełni zasadne, gdyż w ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się większą wykrywalność tejże choroby. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że obecnie nawet 4% światowej populacji może mieć problem z niedoczynnością tarczycy. Częstotliwość zachorowań wzrasta wraz z wiekiem, aczkolwiek można spotkać osoby chore także pośród dzieci i młodzieży. Na niedoczynność tarczycy i Hashimoto chorują częściej kobiety aniżeli mężczyźni.

Niedoczynność tarczyca - objawy

Jakie dokładnie objawy niedoczynność tarczycy u dorosłych można wyróżnić? Poznaj najbardziej charakterystyczne i najczęściej spotykane z nich. Niedoczynność tarczyca objawy:

• osłabienia, przewlekłe objawy zmęczenia;
• obniżenie nastroju oraz powstawanie myśli depresyjnych;
• drażliwość;
• senność występująca o każdej porze;
• osłabienie w ciągu dnia oraz wieczorami;
• problemy z koncentracją oraz pamięcią;
• występowanie uczucia zimna, także w cieplejsze dni;
• problemy z perystaltyką jelit: zaparcia, niestrawność;
• wzrost wagi, zatrzymywanie wody w organizmie;
• obrzęk twarzy, szyi oraz kończyn;
• chrypka;
• zaburzenia cyklu menstruacyjnego oraz problemy z zajściem w ciążę;
• suchość oraz bladość skóry;
• wypadanie, łamliwość oraz suchość włosów;
• spadek libido oraz sprawności seksualnej.

Są to główne objawy poprzez które można podejrzewać, iż mamy problem z tarczycą, a więc możliwie, że z jednostką chorobową, jaką jest niedoczynność tarczycy. Objawy mogą być także niespecyficzne, a więc odbiegać od ogólnie określonych norm. Dlatego tak ważne jest regularne badanie tarczycy przez lekarza prowadzącego. W gabinecie lekarskim specjalista palpacyjnie będzie mógł sprawdzić organ, a więc oceni jego strukturę czy wielkość. Przeprowadzi także wywiad z pacjentem. Jeśli wykryje coś niepokojącego, skieruje` na badania USG oraz krwi.

Badania warto wykonywać regularnie nawet w przypadku, jeśli nie zaobserwujemy u siebie żadnych z wyżej wymienionych objawów. Do podstawowych badań z krwi należy sprawdzenie poziomu TSH, który jest miernikiem obrazu ogólnego tarczy. Ponadto lekarz może zlecić bardziej dokładną diagnostykę, w której skład wchodzi między innymi badanie FT3 i FT4. W przypadku stwierdzenia niedoczynności tarczycy, lekarz będzie starał się znaleźć przyczynę pojawienia się choroby.

Wiesz już, czym jest niedoczynność tarczycy. Objawy oraz przyczyny jej wystąpienia są ci już także znane, jednak czy wiesz, jak leczyć tę chorobę? Poznaj najczęściej spotykane metody.

Jak leczyć niedoczynność tarczycy, znając jej objawy?

W jaki sposób leczy się niedoczynność tarczy? Głównym punktem jest regularne przyjmowanie brakujących hormonów tarczycy. W tym celu stosuje się lewotyroksynę, która jest składnikiem syntetycznym, jednak posiadającym identyczne działanie, jak hormony wytwarzane przez tarczycę.

Stałe przyjmowanie leku pozwala do unormowania hormonów tarczycy w organizmie. Jeśli jednak chory jest w stanie ciężkim, konieczne może się okazać leczenie szpitalne. Ponadto odpowiednia dieta może złagodzić objawy niedoczynności tarczycy, choć nie zastąpić farmakoterapii. Istnieją pewne witaminy i składniki mineralne, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, jest to:

• jod - zawierają go hormony tarczycy T3 i T4, do produktów bogatych w jod zalicza się ryby morskie oraz owoce morza;
• cynk - jest składnikiem białek hormonu T3, znajduje się m.in. w jajkach, mięsie, nasionach czy cebuli;
• żelazo - zawarty jest w enzymie syntezującym hormony, do produktów bogatych w żelazo zaliczyć można m.in. podroby, mięso, szczaw, awokado, maliny;
• selen - również zawarty w jednym z enzymów, znaleźć go można m.in. w orzechach brazylijskich czy pełnoziarnistych produktach zbożowych.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie się z niedoczynności tarczycy?

Osoby chorujące na niedoczynność tarczycy wymagają stałej obserwacji lekarza endokrynologa. W niektórych, mało licznych, przypadkach, może dojść do samoistnego ustąpienia niedoczynności tarczycy, jednak nie jest to reguła.

Jak nie dopuścić do zachorowania na niedoczynność tarczycy?

Niedoczynność tarczycy bardzo często uwarunkowana jest genetycznie. Osoby obciążone rodzinnie tą chorobą powinny poinformować o tym swojego lekarza prowadzącego, który dzięki temu będzie zlecał regularne badania poziomu hormonów tarczycy oraz USG. Wczesne wykrycie niedoczynności jest bardzo ważne, gdyż ogranicza powstawanie nieprzyjemnych oraz ciężkich objawów wynikających z choroby.

Autorka: Katarzyna Pyrek