Data modyfikacji: Środa, 28.12.2022

Nadmiar potasu: objawy. Jak obniżyć potas w organizmie?

Potas jest pierwiastkiem niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, szczególnie dla nerwów i mięśni, w tym dla mięśnia sercowego. O ile sam w sobie minerał ten jest nam bardzo potrzebny, to jego nadmiar może być szkodliwy, a nawet skutkować śmiercią. Sprawdź, jak rozpoznać objawy nadmiaru potasu. Dowiedz się, jak obniżyć wysoki poziom potasu w organizmie. Przeczytaj.

Potas we krwi – co warto wiedzieć?

Nerki są odpowiedzialne za usuwanie nadmiaru potasu z organizmu i pomagają nam zachować jego zdrowy balans we krwi, jednak z wielu różnych powodów stężenie tego pierwiastka w organizmie może przekroczyć normę, która wynosi 3,6 do 5,2 mmol/litr.

5,5 mmol/litr jest niebezpiecznym stężeniem potasu we krwi, a 6 mmol/litr może już zagrażać życiu. Każdy przypadek hiperkaliemii powinien zostać skonsultowany z lekarzem ze względu na to, że zarówno przyczyny tego stanu, jak i jego skutki, mogą być wyjątkowo niebezpieczne.

Nadmiar potasu – przyczyny

Niewydolność nerek

To najczęstszy powód hiperkaliemii. Gdy nerki nie funkcjonują albo gdy funkcjonują nieprawidłowo, nie mogą usuwać nadmiaru potasu z krwi, co prowadzi do nagromadzenia się go w organizmie.

Inne problemy zdrowotne powodujące hiperpotasemię

Odwodnienie, cukrzyca typu 1, choroba Addisona (niedoczynność kory nadnerczy), krwotok wewnętrzny, zatrucie strychniną, uszkodzenie czerwonych krwinek, niedotlenienie tkanek, niedobór aldosteronu, czyli hormonu odpowiedzialnego za gospodarkę minerałową organizmu – to wszystko może powodować odkładanie się potasu w organizmie.

Niektóre leki oraz suplementy

Część leków stosowanych w chemioterapii, leki stosowane w celu regulacji nadciśnienia tętniczego (inhibitory konwertazy angiotensyny tzw. ACE i antagonisty receptora angiotensyny II) oraz nadużywanie suplementów potasu w sposób niekontrolowany również może spowodować hiperpotasemię.

Alkohol i narkotyki

Spożycie dużej ilości alkoholu lub niektórych narkotyków często kończy się rozpadem mięśni, z których do krwiobiegu uwalnia się potas w dużych ilościach.

Urazy, poparzenia

Jeśli w trakcie urazu dojdzie do uszkodzenia dużej ilości komórek, w których znajduje się potas, to dochodzi do znacznego wyrzutu tego pierwiastka do krwi, podobnie jak w przypadku uszkodzeń związanych ze spożyciem alkoholu lub narkotyków. Poza tym, zarówno alkohol, jak i narkotyki, mogą powodować odwodnienie, które może być przyczyną hiperpotasemii.

Objawy nadmiaru potasu

Zależnie od tego, jak znaczny jest nadmiar potasu we krwi, objawy mogą różnić się od siebie, może ich nawet nie być wcale, jeśli jednak wystąpią, są to zwykle: zmęczenie, uczucie odrętwienia, zawroty głowy, wymioty, nudności, problemy z oddychaniem, bóle w klatce piersiowej, nieregularne bicie serca. W skrajnych przypadkach może dojść do paraliżu lub nawet zatrzymania akcji serca. W przypadku wystąpienia takich objawów, powinno się niezwłocznie zwrócić po pomoc lekarską.

Nadmiar potasu – leczenie

Jeśli przyczyną nadmiaru potasu w osoczu krwi jest niewydolność nerek, najlepszą metodą leczenia jest zastosowanie hemodializy, czyli użycia maszyny, która filtruje krew pacjenta w momencie, gdy nerki nie są w stanie tego robić. Lekarz może też przepisać następujące leki:

leki moczopędne, czyli tak zwane diuretyki – pomagają usuwać potas z moczem,
żywice jonowymienne – wiążą potas w jelicie, uniemożliwiając jego wchłonięcie,
glukozę z insuliną (dożylnie) – powoduje ona powrót potasu do komórek,
beta – agonisty, które powodują wydzielanie insuliny, która to z kolei wymusza powrót potasu do komórek,
dożylne podanie wapnia – stabilizuje pracę serca zanim zmniejszony zostanie poziom potasu we krwi,
wodorowęglany – podane dożylnie mogą pomagać pacjentom ze współwystępującą kwasicą metaboliczną.

Co oczywiste, stosowanie każdej z tych metod leczenia musi odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarską.

Jak obniżyć potas w organizmie?

Hiperkaliemii nie wolno lekceważyć i z każdym jej przypadkiem powinien zapoznać się lekarz. Za jego zgodą, w przypadkach niezbyt poważnej hiperpotasemii, można zastosować kilka domowych metod.

Zmiana diety

Stosowanie diety zupełnie pozbawionej potasu byłoby wyjątkowo trudne, a do tego niezdrowe, jednak kontrolowane zmniejszenie jego przyjmowania może być bardzo pomocne w walce z hiperkaliemią. Żeby pomóc sobie w walce z nadmiarem potasu we krwi, należy ograniczyć spożywanie produktów bogatych w potas: bananów, mango, orzechów, roślin strączkowych, mleka, ziemniaków, wołowiny, dorsza, moreli, awokado, suszonych roślin i warzyw. Powinno się unikać substytutów soli, gdyż często jest w nich dużo potasu. Niektóre rośliny, jak lucerna, pokrzywa czy mniszek lekarski, zawierają dużo potasu, dlatego należy ich unikać.

Nawodnienie

Odwodnienie powoduje zwiększenie poziomu potasu we krwi, dlatego należy pić dużo wody, żeby uniknąć hiperkaliemii.

Nadmiar potasu a kawa

Kawa uznawana jest przez niektórych jako „ukryte” źródło potasu, jeśli jednak nie jest bardzo mocna i ograniczymy się do trzech filiżanek dziennie, nic złego nie powinno się nam stać. Co ciekawe, odnotowano przypadki, gdzie ogromne spożycie kawy spowodowało wypłukanie potasu z organizmu, co prawdopodobnie było spowodowane przez jej działanie moczopędne.

Podsumowanie

Nadmierne stężenie potasu we krwi może być wyjątkowo niebezpieczne, w związku z czym nie wolno go lekceważyć, a objawy mogące na nie wskazywać powinny być skonsultowane z lekarzem, tak samo zresztą, jak zbyt duże jego stężenie w badanej krwi. Niestety, za hiperpotasemią mogą stać bardzo poważne choroby, co jest kolejnym powodem, dla którego powinno się traktować je poważnie. Na szczęście istnieją metody leczenia tego groźnego zaburzenia.