Data modyfikacji: Poniedziałek, 21.11.2022

Ból jąder – możliwe przyczyny i leczenie

Ból jądra może mieć wiele przyczyn, od urazów do stanów wymagających szybkiej interwencji lekarskiej, takich jak skręt jądra. W każdym wypadku bolesności jąder należy zgłosić się do lekarza.

Możliwe przyczyny bólu jąder

Jądra to parzyste narządy będące częścią męskiego układu rozrodczego. Pełnią rolę w procesie rozmnażania wytwarzając plemniki. Dodatkowo w jądrach produkowane są męskie hormony płciowe, m.in. testosteron, dzięki czemu zaliczane są także do układu endokrynnego. W stanie prawidłowym oba jądra znajdują się w worku mosznowym. Wynika to z tego, że do spermatogenezy, czyli procesu wytwarzania i dojrzewania plemników, konieczna jest temperatura niższa niż ta w ciele człowieka.

Ból jąder może być spowodowany przez wiele różnych czynników. Jednym z częstszych jest uraz jądra. Natomiast bolesność jąder niezwiązana z urazem może być wynikiem:

zapalenia jądra lub najądrza,
skrętu jądra, niekiedy także przyczepków jądra lub najądrza,
żylaków powrózka nasiennego,
wodniaka jądra,
nowotworów jądra,
ucisku jąder np. przez ciasne spodnie.

Niekiedy oprócz bólu pojawiają się także inne objawy, takie jak:

powiększenie gonady,
zmiana koloru skóry moszny, np. zaczerwienienie,
ucieplenie skóry moszny,
uczucie ciężkości jądra,
widoczne poszerzenie żył w przypadku żylaków powrózka nasiennego.

Przyczyny bólu jądra wymagające natychmiastowego leczenia

Niektóre stany wywołujące ból jądra muszą być leczone bardzo szybko. Jest to grupa dolegliwości wywołujących tak zwany zespół ostrej moszny, który charakteryzuje się występowaniem pojawiającego się nagle jednostronnego obrzęku i bólu, któremu może towarzyszyć zaczerwienienie skóry moszny. Najczęściej jest on spowodowany:

skrętem jądra,
skrętem przyczepka jądra,
urazem jądra,
zapaleniem jądra lub najądrza.

Rokowanie w takim wypadku może być poważne, szczególnie w przypadku skrętu jądra istnieje duże ryzyko martwicy narządu. Skręt jądra jest spowodowany okręceniem się gonady wokół własnej osi wewnątrz worka mosznowego. Skutkuje to zamknięciem naczyń krwionośnych powrózka nasiennego. Bardzo ważne dla możliwości uratowania jądra jest szybkie zgłoszenie się do lekarza. Stan ogólny pacjenta ze skrętem jądra jest na ogół zły. Do wymienionych wyżej objawów zespołu ostrej moszny mogą dołączać nudności i wymioty. Podejrzenie skrętu jądra jest wskazaniem do operacji, która ma na celu odkręcenie powrózka nasiennego i tym samym otwarcie światła naczyń i przywrócenie przepływu krwi. Tylko w ten sposób można uratować gonadę. Im krótszy był czas niedokrwienia, tym lepsze jest rokowanie, a szansa obumarcia jądra mniejsza. Skręt przyczepków jądra jest zazwyczaj mniej dramatycznym stanem, a objawy są najczęściej mniej nasilone. Jednak również wymaga interwencji chirurgicznej z powodu dolegliwości bólowych i podobieństwa objawów do skrętu jądra.

W przypadku urazów jądra, niekiedy konieczna jest ocena ultrasonograficzna, gdyż obecność krwiaków pourazowych może wywołać niedokrwienny zanik jądra. W celu zapobiegania takim powikłaniom konieczna jest operacja z otwarciem moszny, usunięciem krwi i ewentualnych martwiczych tkanek.

Przypadki zapalenia najądrza i jądra leczone są za pomocą odpowiednio dobranej przez lekarza antybiotykoterapii. Zapalenie najądrza jest najczęściej jednostronne i towarzyszy mu zakażenie układu moczowego, np. pęcherza moczowego. Może być też wynikiem zakażeń przekazywanych drogą płciową, np. Chlamydia trachomatis lub dwoinka rzeżączki.

Ból występujący w przebiegu zapalenia najądrza promieniuje do pachwiny i krocza, występuje także gorączka. Zapalenie jądra może być wynikiem przeniesienia drobnoustrojów w przebiegu zapalenia najądrza. Niekiedy towarzyszy też infekcji wirusowej jako powikłanie nagminnego wirusowego zapalenia ślinianek przyusznych, czyli popularnie świnki.

Bolące jądra – żylaki powrózka nasiennego

Innym stanem, który może wywoływać bolesność jąder są żylaki powrózka nasiennego. Występowanie poszerzonych naczyń żylnych widocznych przez skórę moszny jest typowe dla tego schorzenia. Jednak czasem bardzo małe żylaki powrózka nasiennego nie są widoczne, wtedy w celu ich identyfikacji można wykonać próbę Valsavy, polegającą na wydmuchaniu powietrza przy zamkniętych ustach i przyciśniętych skrzydełkach nosa. W wyniku zwiększenia ciśnienia śródbrzusznego mogą się ujawnić już niewielkie żylaki powrózka nasiennego. Oprócz dolegliwości bólowych i dyskomfortu z nimi związanych, bardzo poważnym problemem będącym wynikiem tej choroby jest niepłodność. Zalegająca w jądrach krew podwyższa ich temperaturę, przez co utrudniona jest produkcja plemników, może także powodować przekrwienie i niedotlenienie tkanek. Postępowanie w przypadku żylaków powrózka nasiennego jest operacyjne. Usunięcie żylaków na ogół poprawia jakość nasienia i likwiduje ból. Niekiedy mogą wystąpić powikłania tej operacji w postaci wodniaka jądra.

Ból jąder a nowotwory

Ból jądra nie jest typowym objawem nowotworu. Najczęściej zmiany nowotworowe jąder są niebolesne i objawiają się bezbolesnym powiększeniem jądra, uczuciem ciężkości jądra lub jego stwardnieniem, jednak także zdarzają się przypadki bólu jąder oraz dyskomfortu tej okolicy ciała. Nowotwory jąder typowo występują u młodych mężczyzn, są to najczęstsze nowotwory u mężczyzn w wieku od 20 do 35 lat. Dlatego bardzo ważne jest samobadanie jąder i zgłaszanie lekarzowi każdej niepokojącej zmiany. Powinno się je przeprowadzać raz w miesiącu. W przypadku niepokojących zmian, lekarz zleci dodatkowe badania obrazowe, takie jak:

USG,
tomografia komputerowa.

A także badania laboratoryjne. Potwierdzenie diagnozy nowotworu jądra wiąże się z podjęciem leczenia skojarzonego, które może składać się z operacji usunięcia jądra, chemioterapii i radioterapii.

Przeczytaj także:

Autorka: Zuzanna Pawlak