Zespół niespokojnych nóg – rozpoznanie i leczenie
Czy nieprzyjemne mrowienia i przymus poruszania nogami nie pozwalają ci spać? Długo kręcisz się w łóżku zanim zaśniesz, a ulgę przynosi ci dopiero odrobina ruchu? Przyczyną tych dolegliwości może być zespół niespokojnych nóg. Poznaj przyczyny tego schorzenia i dowiedz się, jak je diagnozować oraz leczyć.
Czym jest zespół niespokojnych nóg i jakie są jego objawy?
Zespół niespokojnych nóg, w skrócie RLS (od angielskiej nazwy Restless Legs Syndrome) to neurologiczne zaburzenie czuciowo-ruchowe, które charakteryzuje się nieodpartą potrzebą poruszania nogami. Jest to częsta dolegliwość, może dotyczyć nawet 5-10% populacji. Przymusowi ruchu kończynami dolnymi towarzyszą nieprzyjemne odczucia takie jak:
- mrowienie nóg lub stóp
- ból
- uczucie gorąca
- drętwienie
- swędzenie
Ruchy mimowolne mogą występować także w czasie spania i powodować wybudzanie się w nocy. Bezsenność jest znaczącym problemem osób dotkniętych zespołem niespokojnych nóg i wyraźnie obniża jakość ich życia, wywołując zmęczenie i niekiedy uniemożliwiając normalne funkcjonowanie.
Typowe dla objawów RLS jest ich wyraźne złagodzenie, a nawet ustępowanie w czasie wykonywania ruchów i aktywności fizycznej.
Jakie są przyczyny RLS?
Niestety, nadal nie wyjaśniono dokładnie mechanizmów, w wyniku których dochodzi do występowania zespołu niespokojnych nóg. Wyróżnia się dwa typy syndromu niespokojnych nóg – pierwotny i wtórny. Postać pierwotna RLS, inaczej nazywana bywa idiopatyczną. Jej przyczyny nie są znane. Stanowi ona około 75% wszystkich przypadków zespołu niespokojnych nóg. Dobra odpowiedź na leczenie preparatami dopaminergicznymi, sugeruje jako przyczynę zaburzenia gospodarki neuroprzekaźnikami.
Tej postaci nie towarzyszą objawy uszkodzenia układu nerwowego, często występuje rodzinnie. Pierwsze objawy mogą występować już w okresie dzieciństwa, jednak najczęściej RLS objawia się u osób po 65. roku życia. Wtórna postać syndromu niespokojnych nóg może występować w przebiegu:
- przewlekłej niewydolności nerek (mocznica)
- ciąży – w tym przypadku objawy najczęściej ustępują samoistnie po porodzie
- choroby Parkinsona
- niedokrwistości z niedoboru żelaza
- cukrzycy
- reumatoidalnego zapalenia stawów
- neuropatii obwodowej
Niekiedy takie dolegliwości są też związane z występowaniem depresji. Nie jest jednak pewne, czy to depresja predysponuje do pojawienia się zespołu niespokojnych nóg czy odwrotnie.
Syndrom niespokojnych nóg – rozpoznanie
Jeśli męczą cię objawy sugerujące RLS, zgłoś się do lekarza rodzinnego lub neurologa. Najważniejszy w procesie rozpoznawania zespołu niespokojnych nóg jest wywiad z pacjentem.
Lekarz wypyta dokładnie o objawy, kiedy występują, czy coś je nasila lub łagodzi. Szczegółowe informacje pozwalają na postawienie odpowiedniego rozpoznania. Należą do nich:
- Zgłaszanie przez chorego przymusu poruszania kończynami dolnymi.
- Pojawiania się i nasilania objawów w spoczynku.
- Złagodzenie dolegliwości podczas ruchu.
- Pogorszenie dolegliwości w porze wieczornej/nocnej.
- Wykluczenie innych przyczyn.
Dodatkowe informacje, które mogą pomóc w rozpoznaniu to:
- występowanie syndromu niespokojnych nóg w rodzinie
- dobra odpowiedź na leki dopaminergiczne
- morfologia krwi
- stężenie żelaza we krwi
- stężenie ferrytyny w surowicy
- oznaczenie poziomu magnezu
- oznaczenie kreatyniny
Zespół niespokojnych nóg – leczenie
Leczenie zespołu niespokojnych nóg jest bardzo ważne. Ma ono na celu poprawę jakości życia chorej osoby, która z powodu swoich dolegliwości często cierpi na bezsenność i przewlekłe zmęczenie. Odpowiednie leczenie prowadzi lekarz neurolog.
Niekiedy już wprowadzenie pewnych zmian w stylu życia może uwolnić od dolegliwości związanych z RLS. Takie postępowanie zalecane jest także u kobiet ciężarnych, które nie powinny być leczone farmakologicznie.
Wynika to przede wszystkim z faktu, że objawy ustępują u nich zazwyczaj po porodzie. Do koniecznych zmian w codziennym życiu należą:
- ograniczenie picia kawy i alkoholu
- ograniczenie/rzucenie palenia papierosów
- picie odpowiedniej ilości wody
- spożywanie pokarmów bogatych w żelazo, magnez
- ćwiczenia relaksacyjne, joga
- aktywność fizyczna, np. bieganie
U osób, u których stwierdza się niedobór żelaza konieczne jest jego uzupełnianie, zarówno w diecie, jak i w postaci suplementów. Suplementy żelaza powinno się przyjmować wraz z witaminą C, co poprawia jego wchłanianie.
Ważne jest też, aby żelazo przyjmować na czczo, przynajmniej godzinę przed posiłkiem. Dotyczy to także kobiet w ciąży, które z powodu zwiększonego zapotrzebowania są narażone na wystąpienie niedoborów tego pierwiastka.
W przypadku niepowodzenia takiego postępowania lekarz neurolog wprowadza leczenie farmakologiczne. Do preparatów stosowanych w celu leczenia zespołu niespokojnych nóg należą:
- leki dopaminergiczne
- leki z grupy opioidów
- leki przeciwpadaczkowe
Podobne artykuły:
Grejpfrut, a leki. Lista leków, które mogą zaszkodzić w połączeniu z owocem
2022-12-28
Materac zdrowotny dla osób z problemami kręgosłupa. Jaki wybrać?
2021-09-01
Żeń-szeń. Właściwości i przeciwwskazania
2019-09-09
Cholesterol - jak obniżyć? Domowe sposoby i dieta
2019-09-03
Pestki z dyni - dlaczego warto je jeść? Wartości odżywcze pestek z dyni
2019-08-27
Ranking wybielających past do zębów
2019-08-26
Jak radzić sobie ze stresem? Poznaj 5 sposobów na stres
2019-08-19