Wypalenie zawodowe – przyczyny, objawy i zapobieganie

Odczuwasz niechęć przed pójściem do pracy? Myślisz, że nie nadajesz się do tego, unikasz wypełnienia obowiązków i najchętniej stałabyś się niewidzialna podczas swojej zmiany? Sprawdź, jakie są przyczyny wypalenia zawodowego i objawy. Dowiedz się, jak leczyć i jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu.

Wypalenie zawodowe – przyczyny

Najczęstszą przyczyną wypalenia zawodowego jest długotrwały stres, który doprowadza z czasem do wyczerpania zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Praca zawodowa może dawać wiele przyjemności, ale może też być źródłem niewyobrażalnie wielkiego stresu, niezależnie do tego, jaki zawód wykonujesz.

Przewlekły stres i brak umiejętności rozładowania go sprawiają, że stajesz się poddenerwowany, sfrustrowany i nie masz ochoty lub wręcz nie jesteś w stanie dalej pracować. Nieumiejętność radzenia sobie ze stresem, brak pomysłu na rozładowanie go i brak regeneracji przyczyniają się do odczuwania frustracji.

Wówczas zarówno praca fizyczna, jak i ta intelektualna może wydawać ci się ponad twoje siły, a najprostsze zadania, które kiedyś bez problemu wykonywałeś, mogą być teraz dla ciebie barierą nie do pokonania.

Sprawdź również nasze propozycje, jak zwalczyć stres.

Wypalenie zawodowe – objawy

Objawy wypalenia zawodowego u każdej osoby wyglądają nieco inaczej. Charakterystyczne objawy to:

• bezsenność, 
• trudności z zasypianiem, 
• koszmary senne, 
• budzenie się przed budzikiem,
• chroniczne zmęczenie,
• objawy ze strony układu nerwowego (biegunka, wymioty),
• spadek odporności organizmu,
• rozdrażnienie, podirytowanie, przygnębienie,
• uczucie pustki i braku sensu pracy lub wręcz brak sensu dalszej egzystencji,
• trudności z koncentracją,
• niekiedy pojawia się lęk przed pójściem do pracy,
• brak regeneracji po wolnym weekendzie lub urlopie.

Organizm potrafi bronić się przed skutkami stresu, między innymi indukując pojawienie się objawów somatycznych, takich jak wyżej wymienione: wymioty, bóle brzucha, bóle głowy, nudności, apatia i ospałość. Nasilenie tych objawów jest różne, ale w wielu przypadkach nie pozwala na kontynuowanie pracy w dotychczasowym tempie i wymiarze godzinowym.

Wypalenie zawodowe zazwyczaj powoduje, że niechętnie chodzisz do pracy, a w samej pracy unikasz dodatkowych wyzwań. Wzięcie dodatkowej zmiany czy zostanie po godzinach może tylko pogarszać sytuację i nasilać objawy.

Fazy wypalenia zawodowego:

Pierwsze stadium wypalenia zawodowego to tzw. stadium wyczerpania emocjonalnego. Jesteś wówczas przewlekle zmęczony zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Masz poczucie, że wywiązywanie się ze swoich obowiązków jest ponad twoje siły.

Drugie stadium wypalenia zawodowego to tzw. stadium cynizmu i depersonalizacji. Tworzysz wówczas barierę między sobą a otoczeniem. Unikasz kontaktu z innymi pracownikami lub klientami. Stajesz się obojętny też w stosunku do tych współpracowników, z którymi wcześniej lubiłeś uciąć sobie krótką pogawędkę w czasie przerwy czy nawet po pracy. 

Trzecie stadium wypalenia zawodowego to tzw. stadium braku poczucia kompetencji do wykonywania pracy i brak poczucia własnej wartości. Podważasz swoje wykształcenie, umiejętności i doświadczenie.

Wypalenie zawodowe – leczenie

Leczenie wypalenia zawodowego jest trudne i wymaga czasu. Porozmawiaj z lekarzem rodzinnym o swoich objawach, które wydają ci się być niepokojące. Internista skieruje cię dalej do psychologa lub psychiatry.

To, co możesz zrobić sam, to spróbować skonfrontować się ze wszystkimi złymi emocjami, które towarzyszą ci, gdy myślisz o swojej pracy. Może szczera rozmowa z bliską osobą pomoże ci uwierzyć w siebie i zawalczyć o siebie?

Pomyśl, co zawsze dobrze na ciebie działało i zmniejszało poziom stresu. Zapisz się na taniec, zamów sztalugę, płótno i farby do malowania, kup sobie płytę ulubionego wykonawcy, umów się na wyjazd w góry z przyjaciółmi lub biegaj regularnie. Wszystko, co pozwoli ci rozładować stres i naładować się dobrą energią przed kolejnym dniem pracy sprawia, że będziesz czuć się lepiej w swoim własnym ciele, a pójście następnego dnia do pracy być może nie będzie już czynnością nie do wykonania.

Jakie zawody najczęściej są narażone na wypalenie zawodowe?

Są to przede wszystkie zawody, które wymagają kontaktu z ludźmi, czyli praca w różnego rodzaju usługach. Najczęściej wypalają się lekarze, pielęgniarki, pracownicy socjalni, nauczyciele i psychologowie. Nie oznacza to jednak, że osoby wykonujące inne prace nie są narażone na wypalenie zawodowe. To kwestia indywidualna.

Wypalenie zawodowe – po ilu latach pracy?

Nie ma na to reguły. Częściej na wypalenie zawodowe narażone są osoby z kilku-, kilkunastu- lub wręcz kilkudziesięcioletnim doświadczeniem. Musisz jednak wiedzieć, że objawy wypalenia zawodowego mogą pojawić się w każdym wieku, także u osób, które pracują krótko.

Wypalenie zawodowe – zapobieganie

To, co możesz zrobić nie tylko w kontekście wypalenia zawodowego, ale po prostu dla swojego zdrowia psychicznego, to znaleźć najlepszą metodę, która pozwoli ci ograniczyć stres, zregenerować się po pracy, ale też pozwoli ci zmierzyć się i wygrać ze stresem, jeśli niepokojące objawy się pojawią.

Metod walki ze stresem jest wiele. Niektórzy spokój odnajdują po zajęciach z boksu, inni wręcz przeciwnie – medytują lub uprawiają jogę. Ważne, by wybrana przez ciebie metoda była skuteczna dla ciebie. Nie sugeruj się podpowiedziami innych i posłuchaj swojego serca i ciała.