Data modyfikacji: Sobota, 07.01.2023

Nadmiar żelaza w organizmie. Jaki poziom żelaza jest niebezpieczny?

Żelazo to bardzo ważny składnik w organizmie człowieka. Dlatego warto regularnie sprawdzać jego poziom, aby mieć pewność, że nie dochodzi do nieprawidłowości w przyswajaniu żelaza. Niebezpieczny dla człowieka może być zwłaszcza nadmiar żelaza. Jakie są przyczyny i objawy nadmiaru żelaza?

Żelazo we krwi człowieka sprawuje bardzo ważną funkcję. Odpowiada ono m.in. za wytwarzanie hemoglobiny oraz prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i odpornościowego. Wiele osób zastanawia się, czy niedobór żelaza jest groźny. Warto jednak pamiętać o tym, że niebezpieczny może być również jego nadmiar. O niskim poziomie żelaza we krwi mogą świadczyć objawy charakterystyczne dla anemii, nadmiar żelaza objawy skórne, a także osłabienie czy bóle stawów.

Nadmiar żelaza we krwi powoduje, że jego pokłady kumulują się w wątrobie i trzustce. W ten sposób żelazo zatruwa organizm, a co za tym idzie – mogą pojawić się choroby, takie jak cukrzyca, marskość wątroby, zwyrodnienia stawów czy niewydolność serca.

Spis treści:

Jak zbadać poziom żelaza? Jaki poziom żelaza w organizmie jest niebezpieczny?
Nadmiar żelaza w organizmie. Jaki poziom żelaza jest niebezpieczny? Objawy
Na jakie choroby wskazuje zbyt wysoki poziom żelaza?
Jak obniżyć poziom żelaza we krwi?

Jak zbadać poziom żelaza? Jaki poziom żelaza w organizmie jest niebezpieczny?

Badanie żelaza we krwi zleca się przeważnie równolegle z morfologią krwi. Powinno ono więc być wykonywane wraz z badaniami okresowymi. Badanie poziomu żelaza we krwi polega na pobraniu krwi, zwykle z żyły łokciowej. Pacjent nie wymaga specjalnego przygotowania do badania, nie musi też być ono wykonywane na czczo.

Przed przystąpieniem do badania warto jedynie wypić szklankę wody. Jaki powinien być poziom żelaza we krwi? Prawidłowe normy żelaza we krwi mieszczą się w przedziale 11-33 µmol/l (60-80 µg/dl). W przypadku nieprawidłowych wyników lekarz zleci dodatkowe badania. Niebezpiecznie niski poziom żelaza w organizmie to zazwyczaj wartość poniżej 50 µg/dl. Z kolei wartość powyżej 90 µg/dl oznacza niebezpiecznie wysoki poziom żelaza w naszym organizmie.

Nie wiesz w czym jest żelazo? Przeczytaj i sprawdź, jak dostarczać żelazo z pożywieniem.

Nadmiar żelaza w organizmie. Jaki poziom żelaza jest niebezpieczny? Objawy

Na zbyt wysoki poziom żelaza mogą wskazywać takie objawy jak przewlekłe zmęczenie, problemy ze snem i zasypianiem, znaczna senność w ciągu dnia, problemy z koncentracją, brak apetytu, częste infekcje czy stan podgorączkowy. Częstym objawem są też np. bóle brzucha, zwłaszcza jeśli zbyt wysokie stężenie żelaza jest spowodowane zaburzeniami wątroby. W niektórych sytuacjach pojawia się także suchość skóry, bóle stawów, bóle głowy, wypadanie włosów, nudności i wymioty. Może również dochodzić do utraty masy ciała. U kobiet można zaobserwować zaburzenia miesiączkowania, a u mężczyzn problemy z erekcją czy obniżenie formy fizycznej.

Na jakie choroby wskazuje zbyt wysoki poziom żelaza?

Często przyczyną nadmiaru żelaza są problemy z wątrobą. Nadmiar żelaza może świadczyć o występowaniu zespołów mielodysplastycznych, jak również sygnalizować wirusowe zapalenie wątroby typu C lub typy B, niealkoholowe stłuszczenie wątroby oraz porfirię skórną późną. Zjawisko to może być również obserwowane w przypadku przewlekłego nadużywania alkoholu.

Wysokie stężenie żelaza we krwi może też wystąpić w wyniku przedawkowania suplementów żelaza lub przy nadmiernym jego spożyciu w codziennej diecie. Taka sytuacja zdarza się jednak bardzo rzadko. Najczęstszą przyczyną podwyższonego żelaza jest genetyczna skłonność do jego gromadzenia, czyli hemochromatoza. Zwykle spowodowana jest ona mutacją w genie HFE.

Choroba ta polega na niekontrolowanym wchłanianiu żelaza z pożywienia, co jest wywołane brakiem naturalnego mechanizmu obrony przed nadmiarem tego pierwiastka.

Jak obniżyć poziom żelaza we krwi?

Zdecydowanie łatwiej leczyć braki żelaza niż jego nadmiar. Zazwyczaj wystarczy wówczas jedynie odpowiednia suplementacje tego pierwiastka, w postaci tabletek z żelazem, np. Ascofer czy żelazo dla kobiet Feminovit.

Suplementy z żelazem nie powinny być jednak przyjmowane bez konsultacji z lekarzem. Jeśli chodzi o leczenie nadmiaru żelaza w organizmie, to wszystko zależy od przyczyny wysokiego poziomu żelaza i sposób leczenia będzie inny dla każdej osoby, która boryka się z tym problemem. Sposób postępowania przy zbyt wysokim stężeniu żelaza należy skonsultować z lekarzem. Przy niewielkich dolegliwościach czasami pomocna może się okazać np. właściwa dieta. Przy problemach ze strony wątroby potrzebne będzie już bardziej specjalistyczne leczenie.

Często stosowaną metodą obniżania stężenia żelaza jest upuszczanie krwi. Zabieg ten poprawia pracę wątroby i ogranicza ryzyko marskości. Jeśli ta metoda jest nieskuteczna lub z innego powodu nie można jej zastosować u pacjenta, lekarz może zalecić przyjmowanie preparatów hamujących absorpcję żelaza z jelit. Ich przyjmowanie wiąże się jednak z ryzykiem licznych działań niepożądanych i jest ostatecznością. Jeśli chodzi o właściwą dietę, to ze swojego jadłospisu należy wyeliminować takie składniki jak np. czerwone mięso, suszone owoce, żółtka jaj, fasola, groch czy owies, a także np. alkohol i słodkie napoje. Warto z kolei zdecydować się na dietę wysokobiałkową, gdyż wapń ogranicza przyswajanie żelaza w jelitach.

Wchłanianie żelaza zmniejszają też kawa lub herbata do posiłku. Warto również spożywać dużo warzyw i owoców, które zawierają antyoksydanty, bogate w błonnik orzechy, ryż i nasiona, a także białe makarony i pieczywo, kasze oraz ziemniaki. Warto pamiętać o tym, że witamina C wzmaga wchłanianie żelaza, nie należy więc jej suplementować w dawce większej niż 200 mg, a także wyeliminować z diety produkty bogate w witaminę C, takie jak np. papryka, kiszonki, pomidory, porzeczki, truskawki czy cytrusy.