Zatrucie jadem kiełbasianym – przyczyny, objawy, rozpoznanie i leczenie

Czy wiesz, że jad kiełbasiany to w rzeczywistości toksyna produkowana przez bakterie z rodzaju Cl. botu-linum? Sprawdź, jak można zatruć się toksyną botulinową. Dowiedz się, jakie są objawy zatrucia jadem kiełbasianym i jak leczyć botulizm.

Czytaj również: Jak rozpoznać zatrucie grzybami?

Zatrucie jadem kiełbasianym – przyczyny

Do zatrucia dochodzi na skutek zjedzenia produktów, w których znajduje się toksyna botulinowa, która jest produkowana przez bakterie z rodzaju Clostridium botulinum. Te bakterie to ścisłe beztlenowce, co oznacza, że potrzebują warunków beztlenowych, by się namnażać. Takie warunki znajdują się między innymi w zamkniętych konserwach lub nieprawidłowo przechowywanych produktach domowych. 

Charakterystycznym objawem konserwy, słoika czy innego naczynia, w którym znajdują się bakterie jadu kiełbasianego, jest bombaż. To inaczej wydęcie nakrętki, denka puszki konserwy czy wieczka, do którego dochodzi na skutek wzrostu ciśnienia gazów w pojemniku.

Objawy mogą wystąpić także na skutek kontaktu toksyn z otwartą raną. Do takiej sytuacji chodzi jednak niezwykle rzadko. Czynnikiem, który musiałby wówczas zaistnieć, byłoby zakażenie rany bakteriami jadu kiełbasianego.

Sprawdź również, jakie są przyczyny i objawy zawrotów głowy.

Botulizm – co to jest? Kiedy pojawiają się objawy?

To choroba, która występuje na skutek zatrucia toksyną botulinową. Pierwsze objawy botulizmu pojawiają się zazwyczaj 12-72 godziny od momentu spożycia produktu z toksyną, ale mogą wystąpić też wcześniej lub później, nawet kilka dni po zjedzeniu produktu z toksynami. 

Czas pojawienia się objawów zależy nie tylko od dawki toksyny, którą chory przyjął wraz z pokarmem, ale też od sprawności jego układu immunologicznego i stanu jego przewodu pokarmowego. 

Jad kiełbasiany – smak

Niestety, jedzenie z toksyną jadu kiełbasianego nie wyróżnia się ani smakiem, ani zapachem na tle tego niezainfekowanego, ponieważ jad kiełbasiany jest bezbarwny i dodatkowo jest pozbawiony smaku i zapa-chu.

Zatrucie jadem kiełbasianym – objawy

Pierwsze objawy zatrucia jadem kiełbasianym to nudności, wymioty i biegunka. W dalszej kolejności do-chodzi do zaburzeń widzenia, opadania powiek i poszerzenia się źrenic.

Chory może mieć trudności z mó-wieniem – może mówić niewyraźnie, mieć trudności z połykaniem i odczuwać suchość w jamie ustnej. Kolejne objawy to osłabienie motoryki rąk i nóg, trudności z oddawaniem moczu, a w ciężkich przypadkach trudności z oddychaniem na skutek porażenia mięśni oddechowych. 

Czy zatrucie jadem kiełbasianym jest zaraźliwe?

Nie, do zatrucia dochodzi na skutek bezpośredniego kontaktu z toksyną botulinową. Choroba nie przenosi się drogą kropelkową, dlatego nie musisz się obawiać, że zarazisz się od chorego.

Zatrucie jadem kiełbasianym – pierwsza pomoc

Jadłaś ostatnio makrelę z puszki, paprykarz czy pasztet, który miał delikatnie wydęte denko i masz typowe objawy żołądkowo-jelitowe? Udaj się jak najszybciej na ostry dyżur. Weź ze sobą, jeśli to możliwe, resztkę konserwy. Zapakuj ją np. w czysty szklany słoik i zabierze ze sobą do szpitala. 

Nie prowadź samochodu, nawet jeśli twój ogólny stan jest dobry. Pamiętaj, że jeśli to botulizm, to objawy mogą się szybko nasilić i objąć także narząd wzroku i ruchu, dlatego lepiej poproś kogoś, by zawiózł cię na ostry dyżur lub wezwij kartkę.

Zatrucie jadem kiełbasianym – rozpoznanie

Diagnoza jest stawiana na podstawie wywiadu, objawów klinicznych i wyników badań dodatkowych. Bardzo ważne jest, by wszystkie osoby, które jadły z tobą podejrzaną konserwę, stawiły się w szpitalu na badaniach, ponieważ ich życiu także może grozić niebezpieczeństwo, jeśli potwierdzą się przypuszczenia o botulizmie.

Wśród badań dodatkowych wyróżnić należy elektromiografię (EMG) oraz potwierdzenie obecności toksyny we krwi chorego lub w pożywieniu.

Zatrucie jadem kiełbasianym – leczenie

Leczenie botulizmu polega na podawaniu choremu antytoksyny przeciwbotulinowej, której zadanie polega na neutralizowaniu niebezpiecznej toksyny produkowanej przez bakterie jadu kiełbasianego. W zależności od intensywności objawów, chory może otrzymać też płyny, które wyrównają jego równowagę wodno-elektrolitową i leki przeciwbólowe.

W przypadku zaburzeń oddychania konieczne jest zastosowanie terapii wspomagającej pracę mięśni oddechowych.

Zapogieganie zatruciu jadem kiełbasianym

Jak się chronić przed zachorowaniem? Przede wszystkim nie spożywaj produktów, które mają wydęte wieczka lub nie wiesz, jak były wcześniej przechowywane. Chodzi tutaj nie tylko o produkty mięsne, ale też te wegetariańskie czy wegańskie. Usłyszałaś syczenie podczas otwierania konserwy?

Zauważyłaś pęcherzyki gazu na powierzchni produktu? To też mogą być objawy tego, że wewnątrz konserwy znajdują się bakterie beztlenowe, dlatego nie spożywaj zawartości takiej konserwy i po prostu wyrzuć ten produkt. 

Chcesz przygotować własne przetwory, ale boisz się, że zrobisz to nieodpowiednio? Zainwestuj w dobry sprzęt do gotowania (pasteryzacji) przetworów w domu. 

Botulizm dziecięcy a miód

Choroba u dzieci ma nieco inny przebieg. Dochodzi do niej na skutek połknięcia zarodników bakterii, które mogą znajdować się np. w miodzie. Układ immunologiczny maluchów nie jest jeszcze w pełni sprawny, dlatego organizm dziecka może nie zwalczyć intruzów na czas. Zarodniki, czyli formy przetrwalnikowe bakterii, wkrótce przekształcają się w formy wegetatywne, które są już zdolne nie tylko do namnażania się, ale też do produkcji toksyny botulinowej. 

Najczęściej chorują dzieci w wieku od 3. do 20. tygodnia życia. Przyczyną zachorowania jest podanie dziecku miodu z formami przetrwalnikowymi bakterii. Stąd dietetycy i lekarze przestrzegają, by nie podawać miodu dzieciom przed ukończeniem przez nie 1. roku życia.