Dwustronne śródmiąższowe zapalenie płuc: objawy, przyczyny i leczenie

Rozwój medycyny sprawił, że przestaliśmy kojarzyć zapalenie płuc z zagrożeniem życia lub zdrowia. Niestety, nie do końca słusznie – niektórych rodzajów tej choroby lekarze wciąż nie potrafią dokładnie wyjaśnić i co gorsza, wyleczyć. Przykładem takiego niebezpiecznego schorzenia jest dwustronne śródmiąższowe zapalenie płuc. Sprawdź, czym się objawia i jak się je diagnozuje.

Przeczytaj również: Miażdżyca – przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie

Dwustronne śródmiąższowe zapalenie płuc – co to jest?

Śródmiąższowe zapalenie płuc, zwane też włóknieniem płuc, to poważna choroba, która polega na pojawieniu się stanu zapalnego pęcherzyków, które prowadzi do włóknienia płuc. Nie jest to schorzenie, które można wyleczyć za pomocą antybiotyków bądź leków przeciwwirusowych – to stan przewlekły, postępujący, w wielu przypadkach źle rokujący.

Istnieje kilka rodzajów śródmiąższowego zapalenia płuc. Co warto wiedzieć o poszczególnych z nich?

• Zwykłe śródmiąższowe zapalenie płuc

Zwykłe śródmiąższowe zapalenie płuc zwane jest również zapaleniem samoistnym (idiopatycznym). To choroba bardzo rzadka, która występuje tylko u osób w podeszłym wieku. Istotą schorzenia jest powstawanie maleńkich uszkodzeń nabłonka komórek pęcherzyków płucnych. W wyniku tych zmian powstaje stan zapalny, który stopniowo prowadzi do włóknienia, czyli niszczenia płuc.

Przyczyny powstawania tej choroby wciąż nie są do końca poznane. Zauważono natomiast, że częściej jest ona diagnozowana u osób, które są obciążone genetycznie (czyli gdy na tę samą chorobę cierpi lub cierpiał ktoś z rodziny). Ryzyko zachorowania jest większe również u palaczy, u osób, które oddychają bardzo zanieczyszczonym powietrzem, cierpią na astmę albo refluks żołądkowo-przełykowy.

• Niespecyficzne śródmiąższowe zapalenie płuc

W przeciwieństwie do poprzednio omówionego schorzenia, niespecyficzne śródmiąższowe zapalenie płuc nie ma związku z paleniem papierosów. Występuje również u młodszych osób – zazwyczaj już u tych po 50. roku życia. Choroba ta często występuje w przebiegu innych schorzeń – takich jak np. reumatoidalne zapalenie stawów czy twardzina układowa.

• Ostre śródmiąższowe zapalenie płuc

To najbardziej niebezpieczna odmiana choroby. Ostre śródmiąższowe zapalenie płuc charakteryzuje się gwałtownym przebiegiem i szybko prowadzi do niewydolności oddechowej. Nieznane są przyczyny jego występowania. Specjaliści podejrzewają jedynie, że może mieć ono związek z infekcjami oraz że może mieć podłoże genetyczne.

• Limfocytarne śródmiąższowe zapalenie płuc

Dla odmiany limfocytarne śródmiąższowe zapalenie płuc nie jest wywoływane przez infekcje bakteryjne lub wirusowe. Zazwyczaj pojawia się w przebiegu chorób tkanki łącznej, czyli z zaburzeniami immunologicznymi (np. chorobami tarczycy), AIDS czy zespołem Sjögrena. Jest to choroba występująca niezwykle rzadko.

Należy zauważyć, że najczęściej jest to przejściowe śródmiąższowe zapalenie płuc – choroba ma łagodny przebieg, a jej objawy często same ustępują.

Dwustronne śródmiąższowe zapalenie płuc: objawy

Śródmiąższowe zapalenie płuc to choroba, która może rozwijać się bardzo długo i dość podstępnie – stąd też wielu pacjentów bardzo późno trafia w ręce lekarzy. Niemniej podstawowymi objawami są uporczywy, suchy kaszel oraz narastająca (często od miesięcy) duszność. Osoby cierpiące na tę chorobę skarżą się także na drastyczny spadek kondycji, co ma związek ze zmniejszeniem się pojemności płuc.

Dwustronne śródmiąższowe zapalenie płuc: jak się je diagnozuje?

Zdiagnozowanie choroby nie jest proste – przeprowadza się je etapami.

Pierwszy krok to zawsze osłuchanie pacjenta. Jeśli choruje on na idiopatyczne śródmiąższowe zapalenie płuc, lekarz może usłyszeć charakterystyczny dźwięk – trzeszczenie nad płucami. Dla doświadczonych specjalistów już to badanie będzie bardzo wartościowe i pozwoli wysnuć przypuszczenia o podłożu problemu.

W celach diagnostycznych wykonuje się również tomografię komputerową oraz/lub RTG płuc (wybór badania zależy od tego, który rodzaj zapalenia płuc podejrzewa lekarz). W niektórych przypadkach te dwa kroki wystarczą, aby postawić diagnozę.

Jeśli jednak sytuacja wciąż jest niejasna, często zapada decyzja o pobraniu kawałka tkanki płuc (biopsji) w celu zbadania go histopatologicznie. Należy jednak pamiętać, że badanie to nie jest „standardem” – wykonuje się je przede wszystkim w przypadku, gdy śródmiąższowe zapalenie płuc występuje w przebiegu innych schorzeń.

W końcu należy wspomnieć także o badaniach czynnościowych, za pomocą których można ustalić, jaka jest pojemność płuc pacjenta. Przewlekłe śródmiąższowe zapalenie płuc zmniejsza ją z 4 litrów do około 2 litrów.

Ponadto niektórzy lekarze zalecają tzw. test marszu. Marsz trwa 6 minut. W czasie jego trwania osoba zdrowa, o dobrej pojemności płuc, powinna móc przejść około 600 metrów. Chorzy na dwustronne śródmiąższowe zapalenie płuc nie pokonują zazwyczaj więcej niż połowę czyli 300 metrów.

Dwustronne śródmiąższowe zapalenie płuc – jak się je leczy?

Leczenie powyżej opisanych chorób nie jest proste. Do tej pory w większości przypadków stosowało się glikosteroidy, które jednak często okazują się nieskuteczne. Coraz częściej mówi się o nowych lekach (takich jak np. pirfenidon), ale i ich stosowanie nie przynosi całkowitego wyleczenia.

Z uwagi na powyższe rokowania, w przypadku śródmiąższowego zapalenia płuc – zwłaszcza jego ostrej odmiany, nie są korzystne. Szanse na pięcioletnie przeżycie są dość niskie, większość chorych przeżywa zaledwie 2-3 lata od czasu postawienia diagnozy.

Autor: Robert Wojtaś