Brodawczak ludzki – objawy, zapobieganie i leczenie

Brodawczak ludzki – co to takiego?

Wirus brodawczaka ludzkiego, w skrócie HPV, zakaża komórki nabłonka, wnikając do ich środka przez mikrouszkodzenia na skórze i błonach śluzowych. Następnie dochodzi do nadmiernego dzielenia się zakażonych komórek i powstawania brodawek. Zakażeniu sprzyjają młody wiek i zaburzenia odporności. Do przeniesienia wirusa może dojść poprzez:

• kontakt naskórka ze zmianami na skórze osoby zakażonej,
• kontakty seksualne z zakażoną osobą,
• brak obuwia ochronnego w miejscach publicznych: baseny, szatnie,
• podczas porodu – przeniesienie wirusa na dziecko.

Zdrowy układ odpornościowy jest zazwyczaj w stanie samoistnie wyeliminować wirusa brodawczaka ludzkiego z organizmu.

Niestety nie zawsze tak się dzieje, wtedy mamy do czynienia z zakażeniem przetrwałym, które może prowadzić do poważnych konsekwencji w postaci raka. Czasem zakażenie takie może nie dawać żadnych objawów, jednak w takim przypadku uśpiony wirus nadal znajduje się w komórkach.

Wirus brodawczaka – skóra

Brodawki skórne wywołane zakażeniem wirusem brodawczaka mogą występować w każdym miejscu ciała. Jednak najczęściej dotyczą dłoni i stóp. Brodawki stóp różnią się od tych występujących typowo na rękach. Są to płaskie grudki, pogrubiałego naskórka.

Niekiedy mogą być głębokie i powodować ból. Czasem są bardzo liczne i tworzą zlewne mozaiki. Natomiast brodawki zwykłe, umiejscowione są zazwyczaj na palcach rąk, a także w okolicy paznokcia.

Nie powodują dolegliwości bólowych, z wyjątkiem tych zlokalizowanych okołopaznokciowo. Przyjmują postać kilkumilimetrowych grudek o nierównej powierzchni, w kolorze skóry lub szarobrunatnych. Najczęściej są mnogie i może dojść do zlewania się wykwitów.

Wirus brodawczaka ludzkiego – narządy płciowe

Brodawczak ludzki to jedno z najczęstszych zakażeń przenoszonych drogą płciową. W przypadku takiego zakażenia okres od przeniesienia wirusa brodawczaka do wystąpienia objawów to nawet do kilku miesięcy od stosunku. Zmiany mogą przyjąć postać niewielkich brodawek lub tworzyć duże mięsiste guzki, nazywane kłykcinami kończystymi. Zakażenie nabłonka narządów płciowych wiąże się z możliwością rozwoju raka, m.in. szyjki macicy, sromu i prącia.

Rzadszym schorzeniem wywoływanym infekcją HPV są brodawczaki krtani. Występują zazywczaj u dzieci zakażonych podczas porodu naturalnego, kiedy wirus przenosi się na malucha od mamy.

Wirus brodawczaka – zapobieganie zakażeniu

Aby zapobiec zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego, należy unikać kontaktu ze skórą osób, u których występują zmiany chorobowe. Wirus może być przenoszony także na przedmiotach, których dotykała zakażona osoba. Dlatego należy pamiętać także o higienie rąk. Konieczne jest mycie rąk także przed skorzystaniem z toalety, aby uniknąć przeniesienia wirusa w okolice narządów płciowych. W celu ochrony przed wystąpieniem brodawek stóp konieczne jest noszenie obuwia ochronnego na basenie, w szatniach czy pod prysznicem na siłowni.

Zakażeniom HPV przenoszonym drogą płciową można zapobiegać nie współżyjąc z osobami zakażonymi. Jednak nie zawsze ocena tego czy partner nie jest nosicielem wirusa jest możliwa.

Stosowanie prezerwatyw zmniejsza ryzyko zakażenia, niestety nie zawsze chronią one przed przenoszeniem wirusa. Dzieje się tak, gdy zmiany chorobowe nie są osłaniane prezerwatywą.

Aby zapobiegać zachorowaniu na raka szyjki macicy, u kobiet konieczne jest regularne wykonywanie badania cytologicznego. Ma to na celu wykrycie już wczesnych zmian.

Szczepienie przeciwko brodawczakowi ludzkiemu

Obecnie isntnieje także szczepionka przeciwko wirusowi brodawczaka. Szczepienie zalecane jest zarówno u dziewcząt, jak i u chłopców. Najlepszy czas na podanie szczepienia to okres przez inicjacją seksualną. Jednak jeśli nie doszło do zakażenia wirusem brodawczaka, także szczepienie w późniejszym czasie jest korzystne. Szczepienie składa się z trzech dawek i nie jest refundowane przez NFZ. Cena jednej dawki to koszt ok. 400 zł.

Brodawczak ludzki – leczenie

Niestety nie istnieją metody leczenia usuwające wirusa z organizmu. Można jednak walczyć z brodawkami występującymi u zakażonej osoby. W tym celu zgłoś się do lekarza dermatologa. Wśród metod leczenia brodawek zwykłych i brodawek stóp znajdują się:

• zamrażanie płynnym azotem,
• elektrokoagulacje,
• preparaty z kwasem salicylowym,
• laser.

Zmiany należy usuwać pojedynczo, gdyż często po usunięciu jednej z nich, dochodzi do samoistnego ustąpienia pozostałych.

W przypadku zmian na narządach płciowych, typu kłykcin kończystych, stosowane są:

• preparaty z podofilotoksyną,
• zamrażanie ciekłym azotem,
• laseroterapia,
• elektrokoagulacja.

Niestety nawet w 90% przypadków zmiany te nawracają.

Po stwierdzeniu zmian przedrakowych lub raka wywołanego zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego stosowane są najczęściej metody chirurgiczne.

Autorka: Zuzanna Pawlak