Mykoplazma – objawy zakażenia

Czym jest Mycoplasma pneumoniae?

Mycoplasma pneumoniae to bakteria z rodziny Mycoplasmataceae. Drobnoustroje z tej grupy to najmniejsze znane wolnożyjące bakterie. Są one dość nietypowe, ponieważ nie posiadają ściany komórkowej, która z reguły jest obecna u bakterii. Wiąże się z tym ich naturalna oporność na powszechnie stosowane antybiotyki z grupy penicylin. Mycoplasma pneumoniae wywołuje zakażenia układu oddechowego, takie jak:

Do zakażenia mykoplazmą może dojść przez cały rok, jednak najczęściej stwierdzane są one w okresie późnego lata i jesienią. Ten drobnoustrój może wywołać chorobę w każdym wieku, najczęściej te zakażenia stwierdza się u osób w wieku od 5 do 20 lat. Szczególnie często chorują te osoby, które przebywają w dużych skupiskach ludzi, takie jak dzieci i młodzież chodząca do szkoły.

Przenoszenie bakterii z osoby chorej na zdrową następuje na drodze kropelkowej. Także osoba, która nie ma jeszcze objawów choroby, a także ktoś kto chorował zapalenie płuc wywołane przez mykoplazmę i jest już zdrowy może jeszcze przez jakiś czas uwalniać bakterie i zarażać inne osoby.

Znaczy to, że chory np. podczas kaszlu czy kichania uwalnia w bardzo małych kropelkach wydzieliny bakterie, które mogą dostać się do płuc zdrowej osoby i wywołać chorobę. Dzieje się tak, dzięki zdolności mykoplazm do przylegania do nabłonka dróg oddechowych, upośledziania ruchu rzęsek oczyszczających układ oddechowy i niszczeniu komórek nabłonkowych.

Mykoplazma – jakie są objawy zakażenia?

Okres wylęgania mykoplazmy jest dość długi. Oznacza to, że od chwili zakażenia bakterią do wystąpienia pierwszych objawów choroby mija od 2 do 3 tygodni. To wyjątkowe w przypadku infekcji dróg oddechowych, które z reguły rozwijają się dość szybko.

Zapalenia płuc wywoływane przez Mycoplasma pneumoniae różnią się od tych wywoływanych przez inne drobnoustroje objawami klinicznymi i przebiegiem. Dlatego nazywane są atypowymi zapaleniami płuc. Objawy są łagodniejsze i nasilają się stopniowo.

Do tej grupy zaliczane są też zapalenia płuc wywoływane przez inne bakterie atypowe z rodziny Chlamydia oraz Legionella. Niekiedy infekcja może przebiegać nie dając żadnych symptomów. W zależności od postaci choroby, obajwy zakażenia mykoplazmą mogą być różne. W przypadku zapalenia płuc do czynienia mamy z:

Symptomy zapalenia płuc wywołanego przez mykoplazmę utrzymują się długo, około 3-4 tygodni.

Kiedy dochodzi do infekcji górnych dróg oddechowych objawami mogą być:

Infekcja górnych dróg oddechowych może poprzedzać wystąpienie objawów zapalenia płuc. Typowe dla mykoplazmy jest też wywoływanie pęcherzowego zapalenia błony bębenkowej. W tej sytuacji osoba chora odczuwa ból ucha. Jednoczesne występowanie infekcji dolnych dróg oddechowych i ucha jest charakterystyczne dla zakażenia mykoplazmą.

Pozapłucne objawy mykoplazmy

Do wystąpienia pozapłucnych objawów zakażenia mykoplazmą dochodzi rzadko. Prawdopodobnie dochodzi do nich w wyniku reakcji układu immunologicznego na zakażenie, należą do nich:

Mykoplazma u dzieci

Infekcje wywoływane przez bakterię Mycoplasma pneumoniae występują szczególnie często u dzieci w wieku szkolnym, po 5 roku życia. Ich przebieg jest zazwyczaj łagodny. Najczęściej zapalenie płuc spowodowane przez mykoplazmę objawia się tak, jak w innych grupach wiekowych:

Infekcje przyjmują też postać zakażeń górnych dróg oddechowych, a także ucha środkowego.

Pomimo niezbyt nasilonych objawów, w przypadku ich występowania należy zgłosić się do lekarza rodzinnego w celu diagnostyki i ustalenia postępowania. U dzieci także może dojść do wystąpienia manifestacji choroby poza układem oddechowym, np. na skórze, w ośrodkowym układzie nerwowym, sercu.

Mykoplazma – inne gatunki wywołujące zakażenia u człowieka

Zakażenia u człowieka mogą wywoływać też tzw. mykoplazmy genitalne. Wywołują one infekcje dróg moczowo-płciowych. Do chorób wywoływanych przez te drobnoustroje zaliczane są:

Mykoplazma – diagnostyka i leczenie

Kiedy choroba przebiega łagodnie rozpoznanie zakażenia mykoplazmą może być trudne, ponieważ przypomina ono łagodne zakażenia wirusowe. W przypadku dłużej występujących objawów czy też pozapłucnej manifestacji choroby prawidłowe rozpoznanie jest łatwiejsze.

Lekarz po zebraniu wywiadu chorobowego i zbadaniu pacjenta, decyduje o wykonaniu ewentualnych badań dodatkowych. Podstawą są badania serologiczne, czyli wykrywanie przeciwciał przeciwko mykoplazmie we krwi osoby chorej. Często konieczne jest wykonanie tych badań dwukrotnie.

W celu leczenia zakażenia wywołanego przez Mycoplasma pneumoniae stosuje się antybiotyki z grupy makrolidów i tetracyklin, u dzieci natomiast jedynie makrolidów.

Autorka: Zuzanna Pawlak