Data publikacji:
Czym jest leptyna i za co odpowiada?
Leptyna to jeden z najważniejszych hormonów odpowiedzialnych za regulację apetytu. Niedostateczna produkcja leptyny lub niewrażliwość na nią może prowadzić do otyłości lub zaburzeń odżywiania. Czym jest leptyna i jak wpływa na nasz organizm? Jak naturalnie podnieść poziom leptyny?
Czym jest leptyna?
Leptyna jest białkiem znanym jako „hormon sytości”. Wydzielana jest głównie w adipocytach, czyli w komórkach tłuszczowych, a konkretnie w białej tkance podskórnej. Jest produktem genu znajdującego się w chromosomie 7 i odpowiada za regulację apetytu. Czyni to, współpracując z podwzgórzem i innymi hormonami odpowiedzialnymi za uczucie głodu, tj. lutropiną, folikulotropiną, prolaktyną czy hormonem wzrostu.
Wydzielanie leptyny inicjuje insulina wydzielana tuż po spożyciu posiłku. Na skutek podniesienia poziomu cukru we krwi insulina transportuje składniki odżywcze do komórek, obniżając tym samym zawartość cukru do poziomu normalnego. Dostarczenie energii do tkanek to jednak nie wszystko. Aby uczucie głodu minęło, organizm zaczyna wydzielać leptynę, która hamuje neuropeptyd Y, odpowiedzialny za stymulację apetytu, oraz grelinę – hormon głodu.
Oprócz tego leptyna bierze udział w wielu innych procesach. Wpływa na termogenezę, reguluje ciśnienie krwi i metabolizm, a także odgrywa ważną rolę w procesach wzrostu, dojrzewania czy procesach rozrodczych. Niski poziom leptyny we krwi może doprowadzić do niepłodności, zaburzeń trawienia lub osłabienia organizmu.
Za co odpowiada leptyna?
Podstawową rolą leptyny jest hamowanie uczucia głodu. Hormon sytości dosłownie wysyła do mózgu informację o przyjęciu wysokoenergetycznego posiłku, który dostarczy energię wszystkim tkankom. Poziom leptyny we krwi uzależniony jest od ilości podskórnej tkanki tłuszczowej. Teoretycznie im więcej adipocytów, tym więcej leptyny, jednak w pewnych warunkach zależność ta jest niwelowana przez leptynooporność. W normalnych warunkach wysoki poziom leptyny przyczynia się do wzmożenia lipolizy, czyli metabolizmu trójglicerydów. Na skutek niewrażliwości na insulinę lub nieprawidłowego odchudzania (np. głodówkami), stymulacja podwzgórza leptyną jest niewystarczająca, czemu towarzyszy ciągły głód. W przypadku niewrażliwości nie znika on nawet po zjedzeniu obfitego posiłku.
Brak działania leptyny objawia się tym, że organizm przechodzi w tryb oszczędzania energii. Spowalniany jest wówczas metabolizm, zahamowany zostaje wzrost organizmu i pojawiają się kłopoty z funkcjami rozrodczymi. Stopniowy spadek wrażliwości na leptynę zauważalny jest przede wszystkim u osób otyłych, posiadających dużą ilość tkanki tłuszczowej.
Leptyna a odchudzanie
Zaburzenia wydzielania leptyny najczęściej skutkują niepohamowanym głodem. Osoby te nie mogą się nasycić, mimo że spożywają posiłki o odpowiedniej kaloryczności. Nadprogramowo spożywane kalorie odkładają się więc w postaci tkanki tłuszczowej, co dodatkowo pogłębia problem. Odchudzanie powinno przebiegać jednak w kontrolowany sposób, bowiem samo w sobie może być przyczyną obniżenia poziomu leptyny.
Podstawą jest sięganie po pełnowartościowe posiłki, dostarczające do organizmu wszelkie niezbędne mikro- i makroskładniki. Warto sięgać po owoce i warzywa, produkty pełnoziarniste, składniki nieprzetworzone oraz żywność długo uwalniającą energię, bogatą w białko i tłuszcze. Unikaj natomiast głodówek i diet niskokalorycznych.
Ważnym elementem przywrócenia prawidłowej reakcji na leptynę jest też regularna aktywność fizyczna, zwłaszcza ta o charakterze siłowym i interwałowym. Pomoże ona zgubić nadmierną tkankę tłuszczową i przywrócić homeostazę organizmu. Zadbaj też o sen, regenerację i ogranicz stres. Wszystkie te czynniki negatywnie wpływają na układ hormonalny, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.
Jak podnieść poziom leptyny? Suplementy z leptyną
Poziom leptyny w organizmie regulowany jest samoczynnie, a wynika m.in. z set-pointu tkanki tłuszczowej, czyli naturalnego poziomu otłuszczania, indywidualnego dla każdej osoby. W większości przypadków mieści się on w normie, czyli nie powoduje nadwagi. Wystarczające efekty przyniesie już zmiana nawyków żywieniowych, rezygnacja ze słodyczy, fast foodów i przekąsek, a także wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej. Leczenie leptynooporności uwzględnia także łagodną redukcję masy ciała, a konkretnie zrzucenie nadmiernej tkanki tłuszczowej – nie mylić z katabolizmem mięśni.
W niektórych przypadkach stosuje się także suplementy oraz leki podnoszące poziom leptyny. Zalecane są jednak tylko tym osobom, których zaburzenia wynikają z czynników genetycznych. Leki te powinny być wyraźnie zalecone przez dietetyka lub lekarza i nie należy ich stosować jako zamiennik dla zbilansowanej diety czy treningów. Badanie poziomu leptyny wskazane jest u osób otyłych, cierpiących na kompulsywne objadanie oraz mających problem z zajściem w ciążę. Do badania pobierana jest próbka krwi, a skierowanie można uzyskać u gastrologa, endokrynologa lub diabetologa. Koszt badania to ok. 100 zł. Na badanie leptyny należy udać się na czczo, zachowując minimum ośmiogodzinny post po posiłku.
Autor: Szymon Sonik
Podobne artykuły:
Siemię lniane – przeciwwskazania i właściwości. Na co pomaga, jak stosować?
2022-12-28
Ciecierzyca – właściwości, działanie, stosowanie
2022-12-07
Jak dbać o zdrowie? Poradnik, jak zacząć dbać o siebie
2022-11-18
Dieta wegetariańska u dzieci – tak czy nie?
2022-11-11
Dieta ubogoresztkowa: na czym polega? Przykładowy jadłospis
2022-10-27
Ocet jabłkowy czy maść na kaszaki? Sposoby na pozbycie się kaszaków
2022-09-03
Zdrowe śniadanie. 10 pomysłów
2022-07-13