Data modyfikacji:

Jak dbać o stawy?

Jesteś aktywną osobą i lubisz wysiłek fizyczny? Ale czy podczas biegów i ćwiczeń pamiętasz o swoich stawach? To dzięki nim możesz sprawnie się poruszać. Dlatego dowiedz się, jak możesz zadbać o swoje stawy i nie dopuścić do ich uszkodzeń.

Choroba zwyrodnieniowa stawów – co to takiego?

Stawy to ruchome połączenia między kośćmi, które umożliwiają poruszanie się. Bardzo ważną strukturą w stawie jest chrząstka stawowa, która pokrywa powierzchnie stawowe kości, aby zmniejszyć tarcie i nie dopuszczać do ich uszkodzenia. Niestety niekiedy pojawiają się w niej ubytki, które są przyczyną chorób stawów. Najpowszechniejszą przyczyną dolegliwości dotyczących układu ruchu jest właśnie choroba zwyrodnieniowa stawów. Do jej rozwoju dochodzi, gdy zachwiana zostaje równowaga pomiędzy procesami stałego uszkadzania chrząstki stawowej podczas ruchu i jej regeneracji. Częstość jej występowania zwiększa się wraz z wiekiem. Zmiany chorobowe w stawach stwierdzane są u wszystkich osób już powyżej 55. roku życia, często jednak występuje także u młodszych osób. Na tę przypadłość są narażone zarówno kobiety, jak i mężczyźni, jednak dominującą płcią jest płeć żeńska. Najczęściej choroba zwyrodnieniowa stawów dotyczy stawów kolanowych, biodrowych, stawów kręgosłupa i palców, ale możliwe jest wystąpienie dolegliwości ze strony każdego innego stawu w ciele człowieka. 

Co może być przyczyną uszkodzeń stawów?

Choroba zwyrodnieniowa stawów może mieć postać pierwotną i wtórną. W przypadku postaci pierwotnej, która jest częstsza, przyczyna nie jest znana, a jej występowanie zwiększa się wraz z wiekiem. Nie ma więc sposobu, aby uniknąć tej postaci choroby. Jednak w przypadku wtórnej postaci choroby zwyrodnieniowej stawów, znane są czynniki, które ją wywołują. Na część z nich można wpływać i w ten sposób zmniejszać ryzyko dolegliwości.

Do czynników ryzyka występowania tej postaci choroby należą:

  • urazy – Mogą to być urazy ostre związane z uprawianiem sportu lub innymi wypadkami, a także przewlekłe, gdy np. podczas pracy jest się narażonym na częste wykonywanie powtarzalnych ruchów (np. zginanie kolan).
  • nadwaga i otyłość – Otyłość jest czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia dolegliwości stawowych, gdyż powoduje zdecydowanie większe obciążenie powierzchni stawowych i zwiększa ryzyko urazów chrząstki.
  • nieprawidłowa budowa stawu – W przypadku nieprawidłowej budowy stawu, np. gdy do czynienia mamy z koślawością kolan lub skrzywieniem kręgosłupa, obciążenie poszczególnych powierzchni stawu nie jest optymalne. W wyniku tego w miejscach bardziej obciążonych będzie dochodziło do degeneracji chrząstki stawowej.
  • uprawianie sportu – Dotyczy to w szczególności sportów wyczynowych.
  • obciążenie stawów w pracy 
  • zła kondycja mięśni otaczających staw – Jest to bardzo ważne, gdyż tylko odpowiednio silne mięśnie mogą stabilizować staw i sprawiać, że ruch jest prawidłowy.

Jakie są objawy dolegliwości ze strony stawów?

Dominującym objawem w przypadku problemów ze stawami jest ból. Dolegliwości we wczesnej fazie mogą nie być bardzo nasilone, niekiedy występują okresy bez bólu. Jednak charakterystyczne dla chorób uszkadzających stawy jest to, że zmiany, które się pojawiają nie ulegają regresji. Zatem tym ważniejsze jest zapobieganie ich powstawaniu. Do innych objawów należą:
  • problemy z poruszaniem zajętym stawem
  • sztywność
  • trzeszczenie podczas ruchu
  • obecność płynu wysiękowego
  • zniekształcenia stawów

Jak dbać o stawy? Dieta i suplementy

Przede wszystkim w celu zmniejszenia ryzyka uszkodzeń stawów trzeba dbać o prawidłową masę ciała. A to wiąże się z koniecznością zdrowej i odpowiednio zbilansowanej diety. Aby zrzucić nadmiarowe kilogramy konieczna jest też aktywność fizyczna. Dodatkowo zalecane jest dbanie o odpowiednią kondycję mięśni otaczających staw. W takim przypadku zalecana jest diega bogata w białko i minerały takie jak magnez, potas i żelazo. Możesz dostarczać ich sobie w diecie oraz w postaci suplementów. 

Istnieje także wiele suplementów, które mają na celu ochronę chrząstki stawowej. Należą do nich preparaty zawierające związki z grupy glikozaminoglikanów, takie jak glukozamina i siarczan chondroityny.

Są to preparaty bezpieczne i oceniane za prawdopodobnie pomocne w zapobieganiu i leczeniu choroby zwyrodnieniowej. Jednak najlepiej będzie, jeśli ich stosowanie skonsultujesz ze swoim lekarzem. 
Jest też wiele innych preparatów, które można stosować w celu ochrony stawów, należą do nich:
  • imbir
  • wyciąg z hakorośli rozesłanej
  • owoce głogu
  • żywica kadzidłowca
W przypadku występujących już dolegliwości bólowych udaj się do lekarza ortopedy, który ustali jakie leczenie powinno zostać wprowadzone.

Ochrona stawów – aktywność fizyczna

Jeśli chcesz zadbać o swoje stawy nie możesz unikać aktywności fizycznej. Jest ona wskazana, szczególnie zaś wzmacnianie mięśni okołostawowych oraz ćwiczenia z odciążeniem stawów. W przypadku dolegliwości już występujących konieczna może być specjalnie dobrana rehabilitacja. W celu diagnozowania choroby i ustalenia dlaszego postępowania udaj się koniecznie do ortopedy i fizjoterapeuty. Oni też pomogą ci dobrać odpowiednie usztywnienia zewnętrzne, w przypadku zaburzenia osi stawu, co pozwoli ci uniknąć problemów w przyszłości. Do sportów zalecanych w celu profilaktyki uszkodzeń stawów należy przede wszystkim basen, który pozwala na aktywność fizyczną z odciążeniem stawów. Unikaj natomiast sportów, w których stawy są bardzo obciążone.

Jak dbać o stawy podczas biegania?

Bieganie to bardzo dobry sport, jeśli chcesz zrzucić nadmierne kilogramy. A to pozwala zmniejszyć ryzyko uszkodzeń stawów. Jednak może też przyczynić się do występowania choroby zwyrodnieniowej stawów, szczególnie kolanowych, ale też skokowych, biodrowych i stawów kręgosłupa. Dlatego aby cieszyć się bieganiem i nie narażać swoich stawów na ból, pamiętaj o:
  • odpowiednim obuwiu – Musi być to specjalnie przystosowane do tego celu obuwie. Tak aby zapewniało ci odpowiednią amortyzację i w ten sposób zmniejszało ryzyko uszkodzenia stawów. O doborze idealnego obuwia do biegania możesz porozmawiać także z fizjoterapeutą.
  • bieganiu po miękkiej powierzchni – Staraj się unikać twardych powierzchni, takich jak asfalt czy beton, które bardziej narażają stawy na uszkodzenia. 
  • rozgrzewce – Jej brak może doprowadzić do kontuzji, dlatego jest ona bardzo ważna.
  • nie przeciążaniu się – Trenuj tak aby czuć się dobrze, staraj się stopniowo przyzwyczajać swoje ciało do wysiłku fizycznego.

Autorka: Zuzanna Pawlak