Data publikacji:

Kurkuma – właściwości zdrowotne

Kurkuma to znana, wykorzystywana na całym świecie przyprawa, która poza walorami smakowymi posiada też szereg właściwości zdrowotnych, przez co znajduje coraz większe zastosowanie w medycynie (głównie niekonwencjonalnej) oraz kosmetologii. Kurkuma pozytywnie oddziałuje na organizm, między innymi wzmacniając układ nerwowy oraz pomagając w walce z zapaleniem stawów, chorobą Alzheimera bądź uporczywymi bólami miesiączkowymi. Cały czas poznajemy korzyści, jakie dla ciała i umysłu przynosi kurkuma. Właściwości oraz możliwe zastosowania tego suplementu są bardzo szerokie, część z nich została już potwierdzona naukowo – pozostałe stanowią jeszcze przedmiot badań, choć w medycynie wschodniej znane są od dawna. Co warto wiedzieć o kurkumie? Na co pomaga i jak ją stosować?
kurkuma

Co to jest kurkuma? Właściwości złotej przyprawy

Kurkuma (Curcuma longa), określana również jako ostryż, szafranica, szafran indyjski, żółcień czy też żółty imbir, otrzymywana jest z korzenia przypominającego imbir, ma też do niego zbliżony, choć intensywniejszy, zapach i podobnie gorzkawy smak. Pochodzi z Indii, gdzie od tysięcy lat wykorzystuje się ją jako przyprawę oraz barwnik spożywczy (kurkumę nazywa się czasami złotem Indii). Do Europy dotarła w XIII wieku, a dziś stosowana jest na całym świecie, choć jako przyprawa cały czas kojarzona jest głównie z kuchnią azjatycką – przykładowo, za charakterystyczny żółty kolor oraz smak curry odpowiada właśnie kurkuma. Właściwości zdrowotne rośliny początkowo wykorzystywano przede wszystkim przy łagodzeniu różnych stanów zapalnych, bólu menstruacyjnego, schorzeń układu oddechowego czy chorób pasożytniczych. Obecnie wiemy już, że kurkuma zastosowanie może mieć o wiele szersze.
Kurkuma zawiera wiele pożytecznych dla organizmu związków mineralnych, m.in. magnez, żelazo, wapń, potas, cynk czy fosfor. Najbardziej wszechstronną i cenioną substancją czynną w kurkumie jest natomiast kurkumina, czyli związek chemiczny, który odpowiada za żółto-pomarańczowe zabarwienie korzenia tej rośliny, jej charakterystyczny smak oraz szereg właściwości zdrowotnych.

Kurkuma – właściwości lecznicze

Między innymi dzięki kurkuminie kurkuma ma właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe oraz przeciwnowotworowe. Ocenia się, że substancja ta zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób wywołanych przez stres oksydacyjny, takich jak np. choroba Parkinsona lub Alzheimera czy zawał serca. Pomaga również obniżyć poziom cholesterolu we krwi. Prowadzone badania wskazują też, że kurkuma ma działanie hamujące rozwój komórek nowotworowych – wywołuje apoptozę, czyli programowaną śmierć szkodliwej dla organizmu komórki. Dzięki temu kurkuma może być wykorzystywana jako środek pomocniczy podczas chemioterapii bądź radioterapii. 
Właściwości kurkumy pozwalają walczyć z problemami trawiennymi. Wprowadzenie tej substancji do codziennej diety może wspomagać procesy przeciwzapalne w przewodzie pokarmowym. Kurkuma wywołuje zwiększoną produkcję enzymów trawiennych, co reguluje ich pracę i pomaga hamować skurcze jelit. 
Kurkuma z działaniem przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym wykorzystywana jest w profilaktyce schorzeń skóry, takich jak trądzik czy łuszczyca. Wspomaga także procesy gojenia się ran. 

Kurkuma – właściwości odchudzające 

Warto zaznaczyć, że kurkuma ma właściwości odchudzające – dzięki regulacji procesów trawiennych i zapobieganiu zaparciom oraz wzdęciom wspomaga metabolizm. Ocenia się również, że długotrwałe i regularne spożywanie kurkumy (na przykład w formie ekstraktu, proszku lub preparatów farmaceutycznych) może przyczynić się do zmniejszenia masy ciała. Oczywiście odpowiedniej diecie powinna towarzyszyć aktywność fizyczna i zdrowy tryb życia. 

Kurkuma: jak stosować?

Kurkuma zastosowanie w swojej podstawowej i najbardziej znanej formie znajduje w kuchni, jako przyprawa w daniach kuchni azjatyckiej, głównie indyjskiej. Można ją jednak wykorzystywać jako zdrowy dodatek do różnych dań, na przykład do zup, ryżu, sosów, potraw mięsnych i warzywnych czy owoców morza. Niewielka ilość kurkumy może nie wpłynąć znacząco na smak potraw, przynosząc rozmaite korzyści dla organizmu. 
Poza sproszkowaną formą kurkumy można nabyć ją także pod postacią tabletek, ekstraktu w formie płynnej, pasty czy żelu. 

Jak pić kurkumę w proszku? 

Jako działanie profilaktyczne i w celu wzmocnienia odporności organizmu, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, warto regularnie przyjmować kurkumę, np. w formie napoju. Do najpopularniejszych postaci takiego trunku należy „złote mleko”, czyli krowie bądź roślinne mleko z dodatkiem kurkumy w proszku bądź paście. Można też pić shoty z kurkumy z dodatkiem wody i pieprzu (zawarta w nim piperyna wspomaga wchłanianie żółtego imbiru). 

Kurkuma – przeciwwskazania

Decyzję o długotrwałym przyjmowaniu kurkumy powinno się skonsultować z lekarzem w przypadku: 
  • ciąży i karmienia piersią;
  • przyjmowania leków przeciwzakrzepowych;
  • zwiększonej kwasowości żołądka;
  • cierpienia na: kamicę żółciową, cukrzycę typu 1, wrzody żołądka, zwiększone ciśnienie śródczaszkowe;
  • wystąpienia reakcji alergicznych.
  • Niektóre osoby zastanawiają się, czy kurkuma szkodzi na nerki. Jest natomiast odwrotnie, ponieważ przeciwzapalne i antyoksydacyjne właściwości kurkumy pomagają łagodzić przewlekłą chorobę nerek oraz występujące w niej stany zapalne. 

    Kurkuma – działanie niepożądane

    Kurkuma należy do przypraw nietoksycznych, jednak może zdarzyć się, że w przypadku przyjmowania jej w zbyt dużych ilościach wystąpią nudności, problemy żołądkowe czy nadmierne rozrzedzenie krwi. Nie należy zatem przekraczać dawki 8 g kurkumy na dobę.  
    Zdjęcie: Envato Elements
    Rita Turbiarz
    Rita Turbiarz

    Chętnie piszę o tematach związanych ze zdrowiem, aktywnością fizyczną, dbaniem o dom i ogród oraz o ciekawych książkach, filmach i grach (dla dużych i małych), chociaż spod mojego pióra wychodzi o wiele więcej. Gdy już oderwę się od klawiatury, to ćwiczę jogę, staram się coraz lepiej poznawać roślinną kuchnię i marzę o własnym psiaku – może kiedyś!