Data publikacji:

Mleko w piersiach bez ciąży – co oznacza?

W warunkach fizjologicznych do produkcji i wydzielania mleka zdolna jest kobieta w okresie laktacji. Niekiedy jednak, w wyniku pewnych nieprawidłowości, dochodzi do tzw. mlekotoku, czyli wydzielania mleka, które nie jest związane z typową laktacją. Co ciekawe, mleko w piersiach może pojawić się nawet u mężczyzn. 
mleko w piersiach bez ciąży

Co to jest laktacja?

Laktacją nazywa się proces produkcji mleka. Za cały ten proces odpowiedzialna jest przysadka mózgowa, która wytwarza hormon zwany prolaktyną. To właśnie prolaktyna stymuluje gruczoły mlekowe do wytwarzania mleka w pęcherzykach mlecznych. Produkcja prolaktyny rusza na skutek pobudzania piersi przez ssanie. W procesie wytwarzania mleka ważna jest też oksytocyna, czyli hormon uwalniany do krwi przez przysadkę mózgową. Odpowiada on za wypływanie pokarmu z piersi.
Oba hormony: prolaktyna i oksytocyna, są produkowane już w czasie ciąży. Może jednak zdarzyć się tak, że w rzadkich przypadkach mleko pojawia się w piersiach kobiety, która nie jest i nie była w ciąży.

Mleko w piersiach bez ciąży – przyczyny

Obecność mleka w piersiach bez laktacji wiąże się najczęściej z zaburzeniami endokrynologicznymi. Mlekotok może być objawem hiperprolaktynemii, czyli nadmiernego, nieprawidłowego stężenia prolaktyny w organizmie. 
Prolaktyna jest hormonem produkowanym przez przedni płat przysadki mózgowej.
Wysokie stężenie prolaktyny prowadzi do powiększenia gruczołów piersiowych w okresie ciąży oraz regulacji laktacji u kobiety po porodzie.
Znalezienie przyczyny obecności mleka w piersiach nie jest łatwe, a czasami jest wręcz niemożliwe. Lekarze zaczynają zazwyczaj od pomiaru stężenia prolaktyny w organizmie, pomiaru stężenia prolaktyny w teście z metoklopramidem, pomiaru stężenia hormonów tarczycy oraz hormonów płciowych. Pozwala to na ustalenie przyczyny hiperprolaktynemii bądź też przynajmniej wykluczenie pewnych przyczyn. W diagnostyce hiperprolaktynemii wykorzystuje się również badanie rezonansu magnetycznego (MRI) głowy, by móc ocenić przysadkę mózgową.
Co ciekawe, do nadmiernej produkcji mleka bez ciąży może dojść także na skutek działania niektórych leków. Należą do nich między innymi:
  • niektóre leki przeciwdepresyjne,
  • opioidy,
  • leki pobudzające perystaltykę,
  • leki przeciwwymiotne,
  • leki obniżające ciśnienie.

Inne przyczyny hiperprolaktynemii:

  • przewlekła niewydolność nerek,
  • ciąża rzekoma (urojona),
  • choroby endokrynologiczne.
Pozostałe przyczyny pojawienia się mleka w piersiach mimo braku ciąży to także nowotwory. 
Nowotwór piersi – wydzielina nie jest wówczas typowym mlekiem, a jej wypływ z piersi może towarzyszyć niektórym typom nowotworów piersi. 
Gruczolak przysadki mózgowej – ten typ nowotworu jest zbudowany z komórek czynnych hormonalnie.

Objawy hiperprolaktynemii:

  • produkcja mleka,
  • zaburzenia menstruacyjne (nieregularne miesiączki),
  • problemy z zajściem w ciążę,
  • depresja i zaburzenia hormonalne.

Laktacja bez ciąży – jak leczyć?

Leczenie zależy oczywiście od przyczyny problemu. Symptomatyczne leczenie wyciszające prolaktynę może nie być skuteczne, jeśli przyczyną jest nowotwór, który produkuje prolaktynę lub pobudza jej produkcję.

Czy da się wywołać laktację bez ciąży?

Wbrew pozorom – tak! Wywoływanie laktacji bez ciąży jest możliwe, ale może być dość pracochłonne. To, co na pewno musisz zrobić, to pobudzać piersi do produkcji mleka za pomocą laktatora. Musisz to robić dość systematycznie przez okres kilku tygodni.
Niekiedy konieczne jest także rozpoczęcie przyjmowania leków, które mogą pomóc w rozkręceniu laktacji. Kluczowa jest też bliskość z dzieckiem. Przytulanie, troszczenie się i po prostu bycie blisko maluszka także wpływa na podtrzymanie laktacji.
Musisz jednak zdawać sobie sprawę, że laktacja bez ciąży może nie być wystarczająca do wykarmienia dziecka. Istnieje możliwość, że konieczne będzie skorzystanie z preparatów mlekozastępczych lub z banku mleka.
Ważne! Chcesz wywołać u siebie spontaniczną laktację bez ciąży? Skontaktuj się w pierwszej kolejności ze swoim lekarzem rodzinnym lub ginekologiem. Opowiedz o wszystkich okolicznościach i twojej motywacji. To specjalista powinien zdecydować, czy taka laktacja jest w twoim przypadku możliwa i czy jest w ogóle wskazana.

Jak sprawdzić, czy mam mleko w piersiach?

Wystarczy, że ściśniesz nieco brodawki. Z piersi powinna wypłynąć niewielka ilość wydzieliny. Możesz też wykorzystać do tego laktator, który, mówiąc kolokwialnie, odwali za ciebie całą robotę. Piersi z pokarmem są obrzękłe i często nieco cieplejsze, szczególnie na początku laktacji.

Kiedy u kobiety w ciąży pojawia się mleko?

Pod wpływem hormonów ciążowych w piersiach silnie rozrastają się pęcherzyki mleczne wraz z całą siecią przewodów mlecznych. Już między 16. a 22. tygodniem ciąży pęcherzyki mleczne zaczynają się przebudowywać i wydzielać pierwsze mleko, które jest niekiedy nazywane mlekiem przedporodowym.

Objawy niedostatecznej ilości pokarmu w piersiach:

  • gdy piersi są miękkie po porodzie i nie są bardziej obrzękłe niż wcześniej;
  • gdy podczas karmienia z drugiej piersi nie wypływają krople mleka;
  • gdy dziecko ssie bardzo szybko, ale krótko i nie wydaje odgłosów połykania;
  • gdy maluszek jest niespokojny podczas ssania, płacze, odpycha się od piersi, jest apatyczny, mało aktywny i nie budzi się chętnie do karmienia;
  • gdy nie udaje ci się odprowadzić mleka lub odprowadzasz bardzo małą ilość mleka za pomocą laktatora. 
Zdjęcie: Envato Elements