Dieta bezglutenowa - porady i cała prawda o glutenie
Kilka ostatnich lat to swoisty boom na dietę bezglutenową. Kolejni celebryci, ale i osoby prywatne, rezygnują z glutenu podkreślając, jak dzięki takiej zmianie chudną i czują się lepiej. Produkty bezglutenowe dostępne są w każdym większym sklepie, a sami producenci chętnie oznaczają swoje produkty jako te, które nie zawierają glutenu. Warto jednak sprawdzić, co to gluten, aby stwierdzić, czy na pewno jest on szkodliwy dla zdrowia.
Czym jest gluten?
Tajemniczy gluten to nic innego jak specjalny rodzaj białek, występujących w określonych rodzajach zbóż. Wspomniane białka roślinne występują m.in. w pszenicy, także orkiszowej, jęczmieniu czy życie, natomiast nie występują w ryżu czy kukurydzy. Nie zawsze "bezpiecznym" zbożem dla osób, które nie tolerują glutenu, jest owies, który powinien być odpowiednio przygotowany.
Nie oznacza to jednak, że białko roślinne jest obecne jedynie w produktach wytwarzanych ze zbóż zawierających gluten. W czym jest gluten? Paradoksalnie może być obecny w nabiale, wędlinach, a nawet piwie, stąd tak ważne jest czytanie etykiet produktów gotowych. Nie istnieją bowiem proste sposoby na wykrycie glutenu w produktach spożywczych, choć próba z użyciem płynu Lugola, stwierdzająca obecność skrobi w produkcie, oznacza, że prawdopodobnie zawiera on też gluten. Prawdopodobnie, ale nie na pewno.
Nie oznacza to jednak, że białko roślinne jest obecne jedynie w produktach wytwarzanych ze zbóż zawierających gluten. W czym jest gluten? Paradoksalnie może być obecny w nabiale, wędlinach, a nawet piwie, stąd tak ważne jest czytanie etykiet produktów gotowych. Nie istnieją bowiem proste sposoby na wykrycie glutenu w produktach spożywczych, choć próba z użyciem płynu Lugola, stwierdzająca obecność skrobi w produkcie, oznacza, że prawdopodobnie zawiera on też gluten. Prawdopodobnie, ale nie na pewno.
Kto powinien sięgnąć po dietę bezglutenową?
Grupa osób, które muszą wykluczyć gluten ze swojej diety, liczy około 1% populacji. Zaledwie tyle osób cierpi na celiakię, charakteryzującą się wytwarzaniem specjalnych przeciwciał po spożyciu glutenu, które uszkadzają kosmki jelitowe. Nietolerancji glutenu nie można się pozbyć, stąd tak duży nacisk na odpowiednio dobraną dietę, w której będą się pojawiać jedynie produkty bezpieczne i bez glutenu.
Modna dieta bezglutenowa bardzo często jest stosowana z różnych względów, jednak nie zawsze jest ona wynikiem nietolerancji glutenu. Owszem, osoby, które decydują się na taką dietę, wiedzą, co to gluten, wiedzą również, jakie skutki uboczne może mieć sięganie po produkty zbożowe zawierające takie białko. Skutek uboczny takiej diety w postaci utraty zbędnych kilogramów nie zawsze musi się wiązać z odstawieniem produktów zawierających gluten.
Makaron bezglutenowy, pieczywo z ryżu czy kukurydzy oraz inne produkty bezglutenowe są tak samo kaloryczne, jak ich odpowiedniki z glutenem. Jednak w przypadku osób, które decydują się na odstawienie glutenu, bardzo często rekomenduje się sięganie po owoce i warzywa oraz namawia się do przygotowywania posiłków w domu, co może skutkować obniżeniem ich kaloryczności z zachowaniem właściwości zdrowotnych.
Warto również pamiętać, że biegunki i przewlekłe bóle brzucha, na jakie cierpią osoby nietolerujące glutenu, nie muszą u innych osób być efektem jedzenia pieczywa wypiekanego ze zbóż zawierających wspomniane białko.
Modna dieta bezglutenowa bardzo często jest stosowana z różnych względów, jednak nie zawsze jest ona wynikiem nietolerancji glutenu. Owszem, osoby, które decydują się na taką dietę, wiedzą, co to gluten, wiedzą również, jakie skutki uboczne może mieć sięganie po produkty zbożowe zawierające takie białko. Skutek uboczny takiej diety w postaci utraty zbędnych kilogramów nie zawsze musi się wiązać z odstawieniem produktów zawierających gluten.
Makaron bezglutenowy, pieczywo z ryżu czy kukurydzy oraz inne produkty bezglutenowe są tak samo kaloryczne, jak ich odpowiedniki z glutenem. Jednak w przypadku osób, które decydują się na odstawienie glutenu, bardzo często rekomenduje się sięganie po owoce i warzywa oraz namawia się do przygotowywania posiłków w domu, co może skutkować obniżeniem ich kaloryczności z zachowaniem właściwości zdrowotnych.
Warto również pamiętać, że biegunki i przewlekłe bóle brzucha, na jakie cierpią osoby nietolerujące glutenu, nie muszą u innych osób być efektem jedzenia pieczywa wypiekanego ze zbóż zawierających wspomniane białko.
W czym jest gluten?
Gluten jako białko roślinne występuje w wielu zbożach i produktach zbożowych, nie ma go jednak w ryżu, kukurydzy, gryce czy w kaszy jaglanej i mące jaglanej. Część produktów przetworzonych również zawiera gluten. Może to dotyczyć zarówno nabiału (część producentów zagęszcza np. jogurty mąką, przy czym nie zawsze jest to bezpieczna dla osób nietolerujących glutenu mąka chleba świętojańskiego), jak i wędlin (niektóre wędliny, jak np. produkowane przemysłowo pasztety, parówki i inne wędliny, mogą zawierać gluten). W tym przypadku warto czytać etykiety producentów lub też od razu wybierać wersje bezglutenowe wspomnianych produktów.
Bardzo często osoby nietolerujące glutenu wybierają również produkty bez laktozy. Dodatek glutenu może się pojawiać w słodyczach, np. jako dodatek zapewniający odpowiednią konsystencję czekoladkom.
Bardzo często osoby nietolerujące glutenu wybierają również produkty bez laktozy. Dodatek glutenu może się pojawiać w słodyczach, np. jako dodatek zapewniający odpowiednią konsystencję czekoladkom.
Dieta bezglutenowa - jadłospis
Niektóre produkty są bezpieczne dla osób świadomie rezygnujących z glutenu. Do takich produktów zalicza się m.in. kaszę gryczaną czy jaglaną, ale również świeże owoce i warzywa. Makaron bezglutenowy, specjalne rodzaje bezglutenowego pieczywa, wypiekanego głównie z mąki ryżowej, kukurydzianej czy z ziarna komosy, mogą stanowić bezpieczną bazę takiej diety.
Nie wszystkie produkty do diety bezglutenowej muszą być kupowane w specjalnych sklepach z żywnością ekologiczną i dla osób nietolerujących glutenu. Dieta bezglutenowa jadłospis może opierać także o warzywa czy mięso nieprzetworzone, które można poddawać obróbce termicznej, a więc piec, smażyć czy gotować z dodatkiem odpowiednich przypraw.
Osoby unikające glutenu powinny jednak pamiętać, że gluten może być w dodatkach do tradycyjnych polskich potraw, np. w panierce do kotletów czy w zasmażkach do zup. W diecie bezglutenowej mogą się pojawiać także słodkie przekąski czy ciasta, pod warunkiem, że będą upieczone na bazie mąki z orzechów lub mąki jaglanej, a w ich składzie pojawi się także bezpieczny dla zdrowia miód.
Nie wszystkie produkty do diety bezglutenowej muszą być kupowane w specjalnych sklepach z żywnością ekologiczną i dla osób nietolerujących glutenu. Dieta bezglutenowa jadłospis może opierać także o warzywa czy mięso nieprzetworzone, które można poddawać obróbce termicznej, a więc piec, smażyć czy gotować z dodatkiem odpowiednich przypraw.
Osoby unikające glutenu powinny jednak pamiętać, że gluten może być w dodatkach do tradycyjnych polskich potraw, np. w panierce do kotletów czy w zasmażkach do zup. W diecie bezglutenowej mogą się pojawiać także słodkie przekąski czy ciasta, pod warunkiem, że będą upieczone na bazie mąki z orzechów lub mąki jaglanej, a w ich składzie pojawi się także bezpieczny dla zdrowia miód.
Osoby nietolerujące glutenu, które starają się unikać wszelkich produktów zawierających szkodliwe dla ich zdrowia białko roślinne, mogą korzystać także z oferty restauracji na mieście, oferujących dania bez glutenu, oznaczone przekreślonym kłosem.
Zdjęcie: Envato Elements
Autor: Redakcja Dbam o Siebie