Data publikacji:

Jak wygląda psychoterapia Gestalt?

Wybór nurtu psychoterapeutycznego w dużym stopniu określa charakter terapii. Każda modalność korzysta z innych technik oraz metod pracy, dlatego ważne jest, aby wybrać tę, która najlepiej odpowiada potrzebom pacjenta. Jednym z głównych rodzajów psychoterapii jest terapia Gestalt, autorstwa Fritza Perlsa. Jakie są główne założenia psychoterapii Gestalt i kiedy warto się na nią zdecydować?
Psychologist. Psychotherapy
Sesje z psychoterapeutą nieodłącznie kojarzą się z leczeniem zaburzeń oraz chorób. Tymczasem możliwości psychoterapii są znacznie większe i mogą pomóc również we własnym rozwoju lub poprawie subiektywnego dobrostanu, zwłaszcza eudajmonistycznego, czyli tego skupionego nad sensem życia.
Dobór nurtu psychoterapii powinien być więc poprzedzony określeniem własnych potrzeb. Stąd też zaburzenia lękowe skłaniają do wyboru nurtu poznawczo-behawioralnego, problemy rodzinne rozwiąże psychoterapia systemowa, a pomoc w przepracowaniu nieuświadomionych konfliktów zapewni psychoterapia psychodynamiczna. W jakich przypadkach sprawdza się terapia Gestalt i jakie są jej mocne strony?

Co to jest psychoterapia Gestalt?

Psychoterapia Gestalt to nurt stworzony przez Fritza Perlsa, niemieckiego psychologa i psychoterapeutę. Jak większość modalności ma korzenie w psychoanalizie i czerpie z niej podstawowe założenie, że źródłem problemów człowieka jest niezaspokojenie potrzeb i pragnień w okresie dziecięcym. Według terapii Gestalt zaburzenia wynikają z niedostatku miłości, szacunku oraz bezpieczeństwa w dzieciństwie.
W odróżnieniu od ujęcia psychoanalitycznego oraz psychodynamicznego terapia Gestalt nie skupia się jednak na przeszłości. Jedną z najważniejszych cech Gestalt jest skupienie na doświadczaniu „tu i teraz”, czyli przeżywaniu aktualnych emocji. Ważną rzeczą, na którą zwracają uwagę psychoterapeuci pracujący w tym nurcie, jest fakt, że kluczowe jest zauważenie i zaakceptowanie każdych emocji, również tych sprawiających pacjentowi dyskomfort. Terapia Gestalt uznaje, że wszystkie mogą dostarczyć cennej nauki, służącej rozwojowi człowieka.

Jakie są główne założenia psychoterapii Gestalt?

Założeniem terapii Gestalt jest ukierunkowanie sesji w taki sposób, aby pacjent mógł odkrywać siebie i dążyć do samorealizacji. Są to cele zbieżne z innymi modalnościami psychologii humanistycznej, skupionej bardziej na rozwoju i spełnieniu aniżeli na leczeniu potrzeb. Podłożem dla takiej pracy jest paradoksalna teoria zmiany, która głosi, że przeszkodą do samoregulacji emocji jest wypełnianie sprzecznych ról oraz wymogów.
Celem psychoterapii Gestalt jest więc niejako usunięcie tych przeszkód i odsłonięcie własnej tożsamości. Odblokowanie własnego potencjału uzyskiwane jest w dużej mierze poprzez relację z psychoterapeutą, który w psychologii Gestalt jest niejako przewodnikiem, a nie lekarzem czy dyrektywnym nauczycielem. Uznaje się raczej, że to pacjent sam najlepiej wie, co jest mu potrzebne w danym momencie.

Jak wygląda psychoterapia Gestalt?

Ważną cechą terapii prowadzonej w nurcie Gestalt jest całościowe podejście do człowieka. Na sesjach terapeutycznych często pojawiają się dodatkowe aktywności, np. praca z ciałem, joga czy dialog egzystencjalny. Terapeuta często zwraca uwagę na to, co dzieje się w danej chwili, i pyta pacjenta o emocje, pozwalając mu skupić się na teraźniejszości, a nie przeszłości lub przyszłości. Tworzy więc niejako podłoże do samorozwoju pacjenta, bez sztywnego ukierunkowania go czy wyznaczania zadań.
Terapia Gestalt składa się z czterech głównych etapów.
  • W pierwszym z nich terapeuta przeprowadza dogłębny wywiad, pozwalający określić problemy i cele pacjenta. Jest to swobodna rozmowa i raczej nie stosuje się kwestionariuszy czy konkretnych pytań diagnostycznych.
  • W drugim etapie następuje otwarcie terapii Gestalt. Terapeuta określa jej zasady i informuje pacjenta, jak będzie wyglądała praca. W celu nawiązania lepszej relacji specjalista Gestalt może wykorzystywać różnego rodzaju techniki zajęciowe, zwłaszcza w terapiach grupowych.
  • Trzeci etap psychoterapii Gestalt skupia się na właściwych celach terapii, określonych w poprzednich krokach. Jest to już ukierunkowany proces, pozwalający pacjentowi nakreślić jak najwierniejsze rysy swojej tożsamości. Celem jest osiągnięcie stanu, w którym klient poczuje się ze sobą dobrze i otworzy się na własne emocje, fantazje oraz pragnienia. Jednocześnie będzie potrafił je samoregulować, aby nie stały się dla niego destrukcyjne.
  • W ostatnim etapie psychoterapeuta Gestalt informuje pacjenta o postępach, a także pomaga mu przygotować się do funkcjonowania poza relacją terapeutyczną. Zakończenie terapii następuje w momencie, gdy pacjent jest gotowy na dalszą pracę samemu lub też jest usatysfakcjonowany aktualnym stanem psychicznym.
  • Dla kogo polecana jest psychoterapia Gestalt?

    Kluczem do powodzenia terapii Gestalt jest wysoka samoświadomość. Osiągnięcie sukcesu wymaga rozwiniętego wglądu, czyli umiejętności rozpoznawania własnych emocji, nastrojów, afektów oraz stanów psychicznych. Wysoki opór psychologiczny będzie więc przeszkodą, która może zniweczyć efekty pracy. Jeśli pacjent nie zechce poznać prawdziwego obrazu własnej osoby lub też będzie miał nierealistyczną wizję szczęśliwego siebie, psychoterapia Gestalt może okazać się nieskuteczna.
    Dla kogo więc terapia Gestalt jest dobrym wyborem? Nurt psychoterapeutyczny Gestalt sprawdzi się zwłaszcza u osób, które czują, że nie wykorzystują własnego potencjału i chciałyby się rozwinąć – nie tylko duchowo i emocjonalnie. Sesje Gestalt pomogą też poznać własne emocje oraz uświadomić sobie, jakie są rzeczywiste potrzeby. Założenia modalności są jednak bardziej uniwersalne i Gestalt nadaje się także do leczenia zaburzeń, np. osobowości, odżywania czy lękowych, a także uzależnień. Wybór nurtu warto jednak skonsultować ze specjalistą, bowiem w cięższych przypadkach lepszym wyborem bywają inne rodzaje psychoterapii oraz psychiatryczna terapia farmakologiczna.

    Ile trwa terapia Gestalt?

    Urzeczywistnienie własnego potencjału oraz samopoznanie to stosunkowo długi proces, dlatego przyjmuje się, że terapia Gestalt powinna trwać minimum rok. W niektórych przypadkach psychoterapia przedłuża się nawet do kilku lat, w zależności od potrzeb pacjenta. Trwa więc podobny czas, co psychoterapia psychodynamiczna lub psychoanalityczna. Różnicą jest natomiast częstotliwość sesji – odbywają się one co tydzień lub dwa, a nie kilka razy w tygodniu.
    Koniec terapii uzależniony jest od postępów pacjenta, a także oceny psychoterapeuty. Po uzyskaniu satysfakcjonującego i pełnego sensu życia dalsza terapia nie zawsze ma sens. Założeniem Gestaltu nie jest wszak ciągła zmiana pacjenta, a raczej umożliwienie mu korzystania z własnych zasobów. Według gestaltystów człowiek posiada już wszystko, co jest mu potrzebne do szczęśliwego życia – trzeba to jedynie odkryć.
    Zdjęcie: Envato Elements
    Autor: Szymon Sonik