Suplementy diety: co warto o nich wiedzieć? Kompleksowy poradnik

Suplementy diety są sprzedawane nie tylko w każdej aptece, ale także w drogeriach czy dużych supermarketach. Tak łatwa dostępność sprawia, że sięga po nie wielu Polaków. Czy są jednak bezpieczne i warto je przyjmować? Przygotowaliśmy dla ciebie kompleksowy poradnik na temat suplementacji. Znajdziesz w nim wszystko, co warto wiedzieć przed rozpoczęciem przyjmowania suplementów diety – co to takiego, czym się różnią od leków i jak je stosować.

Suplementy diety – co to?

Na samym początku warto sprawdzić, co to jest suplement diety. Dla wielu osób może okazać się to zaskoczeniem, ale zgodnie z definicją, którą znajdziesz w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia z 25 sierpnia 2006 r., to środek spożywczy. Oznacza to, że nie ma nic wspólnego z lekami.

Zadaniem suplementu jest uzupełnianie niedoborów w diecie, przede wszystkim witamin i składników mineralnych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Nie brakuje również suplementów z innymi skoncentrowanymi składnikami aktywnymi – tłuszczami, enzymami, ekstraktami roślinnymi, probiotykami i prebiotykami, błonnikiem i aminokwasami. Suplement diety może mieć postać tabletek, płynu, kapsułek, proszku lub drażetek.

Suplementy diety a leki – czym się od siebie różnią?

Jak wspomnieliśmy już wcześniej – suplementy diety nie są lekami. Oznacza to, że wprowadzenie ich do sprzedaży nie wiąże się z restrykcyjnymi regulacjami i koniecznością przeprowadzenia licznych badań klinicznych, które bardzo często trwają nawet kilka lat. Dodatkowo, w przeciwieństwie do leków nie leczą, a jedynie działają odżywczo i profilaktycznie oraz uzupełniają niedobory w codziennej diecie.

Jaka jest jeszcze różnica między suplementami diety a lekami? Te drugie mają potwierdzone działanie, a po wprowadzeniu do sprzedaży są nieustannie kontrolowane i sprawdzane, czy nie pojawiają się żadne działania niepożądane. Gdy wystąpią niebezpieczne dla zdrowia skutki uboczne – leki są od razu wycofywane z rynku.

Na tym nie koniec! W przypadku suplementów diety nie ma konieczności potwierdzania ich jakości i bezpieczeństwa stosowania. Wystarczy złożyć zawiadomienie do Głównego Inspektoratu Sanitarnego, aby preparat trafił do sprzedaży. Nie musisz się jednak martwić o pomyłkę w trakcie wyboru odpowiedniego produktu – suplementy diety muszą być wyraźnie oznaczone.

Różnicę między suplementami diety a lekami można zauważyć także w ich składzie. Pierwsze z nich bazują na witaminach, minerałach, drobnoustrojach probiotycznych czy surowcach roślin. Z kolei leki mogą zawierać antybiotyki oraz substancje przeciwbólowe i przeciwhistaminowe.

O ile suplementy diety występują wyłącznie w formie doustnej, tak leki mogą mieć postać kropli do oczu, czopków, maści, roztworów do zastrzyków i wielu innych. Dzięki temu mogą być podawane domięśniowo, dożylnie, doodbytniczo czy wziewnie.

Rodzaje suplementów diety

Suplementy diety można podzielić według trzech kategorii – sposobu pozyskiwania składników aktywnych, przeznaczenia i składu (tu można znaleźć zarówno preparaty pojedyncze, jak i złożone, czyli z jednym lub większą ilością składników).

• Sposób pozyskiwania składników: syntetyczne i naturalne suplementy diety. 
• Przeznaczenie: suplementy diety wspierające pracę układu odpornościowego, pokarmowego, krwionośnego, wspomagające odchudzanie, poprawiające wzrok oraz kondycję włosów, paznokci i skóry, dla sportowców oraz wpływające na pracę narządów ruchu. 
• Skład: suplementy diety z witaminami i składnikami mineralnymi, błonnikiem pokarmowym, aminokwasami, kwasami tłuszczowymi, składnikami i ekstraktami roślinnymi oraz probiotyki i prebiotyki.
  

O czym należy pamiętać przed rozpoczęciem suplementacji?

Suplementacja powinna zawsze odbywać się pod okiem lekarza i po wcześniejszym wykonaniu badań! Możesz także skonsultować się z farmaceutą albo dietetykiem, aby mieć pewność, że zakup i stosowanie wybranego preparatu jest rzeczywiście potrzebne.

Równie ważne jest zapoznanie się ze składem suplementu diety – upewnij się, że zawiera odpowiednią ilość i rodzaj niezbędnego składnika aktywnego, na przykład kwasu foliowego albo witaminy D. Jeżeli preparat nie ma dokładnego składu na opakowaniu – wybierz inny produkt.

Jak suplementy diety wpływają na zdrowie?

Zastanawiasz się, jak suplementy diety z witaminami, minerałami i innymi składnikami wpływają na zdrowie? Na rynku znajdziesz preparaty o różnym działaniu: kosmetycznym, leczniczym i profilaktycznym.

Suplementy diety o działaniu kosmetycznym mają za zadanie wpływać na poprawę wyglądu paznokci, skóry czy włosów. Z kolei te profilaktyczne są przeznaczone do ochrony organizmu przed niedoborami i ich ewentualnymi skutkami. A co z suplementami leczniczymi? Tego typu preparaty wbrew pozorom nie leczą, a są stosowane pomocniczo w trakcie lub po leczeniu, na przykład w celu odbudowy flory bakteryjnej po antybiotykoterapii.

Suplementy diety – zalety i wady

Jakie są zalety i wady suplementów diety? Zacznijmy od korzyści. Jeśli są przyjmowane prawidłowo i rzeczywiście potrzebne, to mogą łatwo uzupełnić braki w codziennym jadłospisie i pomóc w wyleczeniu niedoborów wybranych składników odżywczych. Dodatkowo są dostępne w różnych formach, dzięki czemu bez problemu wybierzesz postać, której przyjmowanie będzie dla ciebie łatwe i przyjemne.

A co z wadami? Suplementacja może prowadzić do wystąpienia hiperwitaminozy, zwłaszcza jeśli nie potwierdzono wcześniej niedoboru witamin. Dodatkowo suplementy nie muszą mieć potwierdzonej jakości i przechodzić badań klinicznych, a po wejściu do sprzedaży nie są w żadnym stopniu kontrolowane. Przez to nie wiesz, czy zakupiony suplement diety rzeczywiście działa i czy jest w ogóle bezpieczny.

Jak stosować suplementy diety?

Suplementy diety należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza, farmaceuty albo dietetyka lub instrukcjami producenta, które znajdziesz na opakowaniu. Popijaj je zawsze wodą, chyba że specjalista albo ulotka zaleca inaczej. Unikaj za to przyjmowania suplementów z kawą, herbatą i alkoholem.

Sprawdź, czy suplement należy przyjmować przed, w trakcie lub po posiłku. Upewnij się także, że nie stosujesz preparatów, których nie powinno się ze sobą łączyć, na przykład witamin i minerałów z węglem aktywnym.

Najpopularniejsze suplementy diety

Na zakończenie przygotowaliśmy dla ciebie najpopularniejsze suplementy diety. Wśród nich znajdziesz na przykład preparaty z witaminą D3, którą powinno się przyjmować nie tylko jesienią i zimą, ale także przez cały rok, zwłaszcza w przypadku osób otyłych, seniorów czy pacjentów z chorobami wątroby i nerek.