Data modyfikacji:

Kamica żółciowa – objawy, przyczyny, leczenie

Tworzenie się złogów w drogach żółciowych to częsty problem zdrowotny wśród polskiego społeczeństwa. Sprawdź, jakie są objawy i przyczyny kamicy żółciowej oraz jak można ją leczyć.

Kamica żółciowa – co to takiego?

Drogi żółciowe to sieć drobnych kanalików i przewodzików wewnątrzwątrobowych oraz większe przewody i pęcherzyk żółciowy znajdujące się poza wątrobą. Ich rolą jest wyprowadzanie i magazynowanie żółci, która produkowana jest w wątrobie i wspomaga trawienie tłuszczy.

Niekiedy w drogach żółciowych powstają złogi (kamienie żółciowe), które mogą zatykać światło przewodów i powodować ból. Najczęściej złogi tworzą się w pęcherzyku żółciowym. Ten problem może dotyczyć nawet 20% ludzi w Polsce.

Znacznie rzadziej do czynienia mamy z kamicą przewodową. W niektórych przypadkach występować może jednocześnie kamica pęcherzykowa oraz przewodowa, co najczęściej spowodowane jest przemieszczeniem się kamieni z pęcherzyka do przewodów wewnątrz- lub zewnątrzwątrobowych.

Problem ten nawet cztery razy częściej dotyczy kobiet. Jest również powszechniejszy wśród osób starszych, gdyż częstość występowania kamicy żółciowej wzrasta z wiekiem.

Przyczyny kamicy pęcherzyka żółciowego

Najczęstszą postacią kamicy żółciowej jest występowanie złogów w pęcherzyku żółciowym. W Polsce i innych krajach zachodnich, kamienie tworzą się przeważnie z występującego w żółci cholesterolu na skutek jej zastoju lub zwiększonej ilości. Do występowania kamicy predysponują czynniki takie jak:
  • otyłość,
  • cukrzyca,
  • starszy wiek, ryzyko wzrasta powyżej 40 roku życia,
  • podwyższone stężenie triglicerydów we krwi,
  • nagłe spadki masy ciała
  • przyjmowanie preparatów z estrogenami, np. doustnych środków antykoncepcyjnych,
  • mukowiscydoza,
  • stosowanie niektórych leków, np. fibratów – grupa leków stosowana w przypadku zaburzeń lipidowych,
  • ciąża.
Do wystąpienia innego rodzaju kamicy, w którym złogi nie są zbudowane z cholesterolu, predysponują:
  • choroba Leśniowskiego-Crohna,
  • marskość wątroby,
  • niedokrwistość z rozpadu krwinek,
  • żywienie pozajelitowe przez długi czas.
Natomiast występowanie złogów żółciowych w przewodach, czyli kamica przewodowa, jest rzadka i zazwyczaj jest wynikiem przemieszczenia się kamieni powstałych w pęcherzyku do przewodów żółciowych.

Kamica żółciowa – objawy

W zdecydowanej większości przypadków, występowanie kamieni w drogach żółciowych jest bezobjawowe. Złogi mogą tworzyć się w pęcherzyku żółciowym i przez wiele lat nie dawać żadnych objawów kamicy żółciowej.

Jednak w przypadku zatkania ujścia pęcherzyka, którego następstwem jest wzrost ciśnienia w jego wnętrzu, mogą wystąpić charakterystyczne dla kamicy pęcherzyka żółciowego objawy, do których należą:
  • ból – jest to najczęstszy objaw kamicy żółciowej. Ma charakter ostry i pojawia się nagle, nazywany jest kolką żółciową. Zlokalizowany jest w prawym podżebrzu lub w środkowej okolicy nadbrzusza. Często jest związany ze spożyciem tłustego pokarmu;
  • nudności i wymioty,
  • zgaga,
  • wzdęcia brzucha,
  • uczucie dyskomfortu w nadbrzuszu.
Ból i inne objawy mogą ustąpić bez interwencji lekarskiej, kiedy złóg sam przemieści się ponownie do pęcherzyka. Często też po wystąpieniu epizodu kolki żółciowej objawy nawracają.

Niekiedy jednak ból nie ustępuje i towarzyszy mu gorączka oraz dreszcze, co może świadczyć o powikłaniu kamicy, jakim jest zapalenie pęcherzyka żółciowego. W tym przypadku konieczna jest szybka pomoc lekarska.

Do objawów, które stwierdza lekarz podczas badania pacjenta z kamicą żółciową należą:

  • objaw Chełmońskiego – to objaw bólowy, który pojawia się po wstrząsaniu okolicy prawego podżebrza. Lekarz wywołuje go uderzając pięścią w swoją dłoń ułożoną na łuku żebrowym pacjenta;
  • wyczuwalny, bolesny pęcherzyk żółciowy,
  • obecność złogów w badaniach obrazowych, takich jak USG, RTG jamy brzusznej.

Objawy kamicy przewodowej

Objawy kamicy żółciowej, kiedy złogi zlokalizowane są w przewodach żółciowych, mogą różnić się pod pewnymi względami od objawów kamicy pęcherzykowej. Dzieje się tak, ponieważ może zostać zablokowany odpływ żółci z wątroby. Wtedy charakterystycznemu dla kolki żółciowej bólowi towarzyszy:
  • żółtaczka,
  • świąd skóry,
  • odbarwienie stolca,
  • ciemniejszy mocz.
W tym wypadku może dojść do samoistnego przemieszczenia złogu do światła przewodu pokarmowego i ustąpienia objawów, niestety jest to rzadka sytuacja. Częściej napady kolki nawracają i mogą doprowadzić do zapalenia dróg żółciowych, a także do ostrego zapalenia trzustki.

Leczenie kamicy żółciowej

W przypadku bezobjawowej kamicy żółciowej, leczenie zazwyczaj nie jest konieczne. Jeśli obecność złogów w pęcherzyku żółciowym zostało u ciebie wykryte przypadkowo, np. w trakcie badania USG jamy brzusznej z innej przyczyny, skonsultuj się z lekarzem w celu ustalenia postępowania.

Niekiedy wykonuje się profilaktyczne usunięcie pęcherzyka wraz ze złogami, które znajdują się w jego wnętrzu.

W przypadku wystąpienia objawów, doraźnie stosowane są leki przeciwbólowe i rozkurczowe. Konieczne może okazać się także operacyjne usunięcie pęcherzyka żółciowego ze złogami. Coraz częściej wykonywane są operacje metodą laparoskopową, pozwalającą na szybszy powrót do pełnej sprawności.

Nie zawsze jest to jednak możliwe i ostateczna decyzja na temat rodzaju operacji jest podejmowana po przeanalizowaniu sytuacji klinicznej przez chirurga, który przeprowadza zabieg.

Do metod nieoperacyjnych zaliczane jest przyjmowanie preparatów zawierających kwas ursodeoksycholowy, co jest niekiedy zalecane w przypadku braku możliwości wykonania zabiegu.

Dieta a kamica żółciowa

Bardzo ważnym elementem zapobiegania wystąpieniu kamicy żółciowej, a także leczenia i postępowania po operacji usunięcia pęcherzyka żółciowego, jest odpowiednia dieta. Konieczne jest utrzymywanie prawidłowej masy ciała, a także:
  • zmniejszenie ilości cukru w diecie,
  • zmniejszenie ilości tłuszczu w diecie,
  • dieta lekkostrawna – unikanie smażonych i wzdymających potraw,
  • spożywanie odpowiedniej ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych,
  • spożywanie odpowiedniej ilości błonnika,
  • regularność spożywania posiłków.
Artykuły, które również cię zainteresują:
Autorka: Zuzanna Pawlak