Data publikacji:

Stwardnienie rozsiane: objawy

To postępująca choroba autoimmunologiczna układu nerwowego, która może doprowadzić do niepełnosprawności. Zapalenie, zwyrodnienie i demielinizacja aksonów to najważniejsze mechanizmy, które są odpowiedzialne za pojawienie się objawów. Poznaj objawy stwardnienia rozsianego. Dowiedz się, jakie są przyczyny tej choroby i jak leczyć stwardnienie rozsiane.
stwardnienie rozsiane

Przyczyny stwardnienia rozsianego

Przyczyny stwardnienia rozsianego wciąż są nieznane. Istnieje kilka hipotez, które mogłyby tłumaczyć mechanizm pojawiania się pierwszych objawów, ale żadna z nich nie została potwierdzona naukowo. 
Specjaliści są zgodni, że predyspozycje do zachorowania są uwarunkowane genetycznie. Najprawdopodobniej ważną rolę w patogenezie choroby odgrywają także czynniki środowiskowe. 
Inne teorie zakładają, że do wywołania choroby konieczne jest zakażenie niektórymi patogenami, np. wirusem Epsein-Barr, czy może nastąpić na skutek niedoboru witaminy D. Nie zostało to jednak potwierdzone.

Stwardnienie rozsiane – rodzaje

  • Postać rzutowo-remisyjna – najczęstsza postać choroby, przebiega z epizodami rzutów choroby i okresami remisji, w których u pacjentów nie występują żadne objawy choroby.
  • Postać wtórnie postępująca – rozpoznawana u pacjentów, u których po okresie występowania rzutów i remisji stwardnienia rozsianego dochodzi do stałej progresji choroby.
  • Postać pierwotnie postępująca – dolegliwości stale, ale stopniowo zwiększają swoje nasilenie.
  • Postać pierwotnie postępująca z rzutami – stały wzrost nasilenia objawów u chorych wraz z epizodami rzutowymi.
  • Jakie są objawy stwardnienia?

  • zaburzenia czuciowe (niedoczulica, przeczulica, parestezja),
  • osłabienie siły mięśniowej, 
  • kurcze mięśniowe,
  • trudności w poruszaniu się,
  • trudności w utrzymaniu równowagi,
  • problemy z mową (mowa skandowana),
  • trudności w połykaniu,
  • trudności w widzeniu (spadek ostrości wzroku, oczopląs, widzenie podwójne),
  • zaburzenia poznawcze, depresja,
  • nietrzymanie moczu lub nagłe parcie na mocz, zatrzymanie moczu, zaparcia,
  • uczucie „przebiegania prądu” wzdłuż kręgosłupa (objaw Lhermitte’a).
  • Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest ból, który może mieć różne oblicza. Ból jest najczęściej opisywany jako stały, uciążliwy i piekący. Niekiedy może się objawiać mrowieniem w niektórych częściach ciała, choć najczęściej występuje w dolnej części ciała.
    Parestezje mają postać mrowienia, pieczenia, ciarek, uczucia ucisku. Bóle związane z parestezjami mogą być gniotące, pulsujące, kłujące, opinające i mogą wywoływać uczucie zdrętwienia.
    Początkowe objawy są zazwyczaj łagodne, mogą mieć charakter przemijający. Nie są one specjalnie dokuczliwe, dlatego często bywają pomijane przez chorego. Najczęściej nie wymagają wizyty u specjalisty.
    Pierwsze objawy stwardnienia rozsianego:
  • zmiany czucia w kończynach lub w okolicy twarzy,
  • całkowite lub częściowe zaniewidzenie,
  • epizody podwójnego widzenia,
  • niestabilność chodu,
  • trudności w utrzymaniu równowagi,
  • osłabienie.
  • Do rzadszych objawów zalicza się afazję oraz zaburzenia psychiczne. U około 15% pacjentów występują przynajmniej dwa wyżej wymienione objawy przed pierwszą wizytą u lekarza.
    Charakterystyczne dla stwardnienia rozsianego są rzuty choroby. Rzutem nazywa się wystąpienie nowego objawu lub nasilenie się już wcześniej występującego objawu, które trwa przynajmniej 24 godziny i powoduje pogorszenie się stanu chorego przynajmniej o jeden punkt w skali EDSS.
    Głównym narzędziem, które pomaga w ocenie nasilenia się objawów stwardnienia rozsianego i oceny stopnia niepełnosprawności przy stwardnieniu rozsianym, jest skala EDSS, czyli rozszerzona skala stanu niepełnosprawności (ang. Expanded Disability Status Scale).

    Stwardnienie rozsiane – rozpoznanie

    Nie istnieje jedno badanie, które mogłoby jednoznacznie ocenić, czy chory ma objawy stwardnienia rozsianego, czy innego schorzenia.
    Do rozpoznania konieczne jest przeprowadzenie wywiadu z pacjentem oraz pełne badanie kliniczne, które jest uzupełniane o badania dodatkowe:
  • analiza parametrów płynu mózgowo-rdzeniowego (wymaga punkcji),
  • badania obrazowe (najczęściej badanie rezonansem magnetycznym),
  • badania elektrofizjologiczne.
  • Chorobę rozpoznaje się w oparciu o tzw. kryteria McDonalda. Ujawnienie nieprawidłowości w badaniach dodatkowych pomaga w postawieniu diagnozy.

    Jakie są metody leczenia stwardnienia?

    Mimo rozwoju medycyny stwardnienie rozsiane wciąż pozostaje chorobą nieuleczalną. Za pomocą leków można jedynie zmniejszać nasilenie objawów i zapobiegać ich wystąpieniu lub ich nasileniu. 
    Przykładowe leki, które stosuje się u chorych w celu hamowania progresji stwardnienia rozsianego:
  • preparaty interferonu beta,
  • natalizumab,
  • octan glatirameru,
  • fingolimod,
  • mitoksantron,
  • teryfluonimid.
  • Leczenie jest indywidualnie dobierane do każdego pacjenta przez lekarza.

    Stwardnienie rozsiane – prognoza

    SM jest chorobą nieuleczalną, ale diagnoza wcale nie jest wyrokiem śmierci. Wiele chorych dożywa sędziwego wieku, jeśli została w porę zdiagnozowana i przyjmuje regularnie odpowiednio dobrane leki.
    Prognoza jest zła w przypadku pacjentów niezdiagnozowanych, u których nie zostało wprowadzone leczenie. Uważa się, że jeśli w ciągu pierwszych 7 lat od postawienia diagnozy i wprowadzenia leczenia u chorego nie dojdzie do znacznej niepełnosprawności, to ryzyko, że niepełnosprawność pojawi się z czasem, jest niewielkie. Są to oczywiście tylko statystyki.

    Stwardnienie rozsiane – zapobieganie

    Niestety, ze względu na nieznane przyczyny zachorowania na stwardnienie rozsiane, zapobieganie choroby jest niemożliwe.
    Zdjęcie: Envato Elements