Berberys zwyczajny należy do rodziny berberysowatych. To roślina i wzniesionych pędach, sięgająca do około 3 metrów wysokości. Kwiaty pojawiają się późną wiosną – w maju i charakteryzują się żółtym kolorem. Owoce berberysu zauważymy dopiero jesienią – to jajowate, czerwone jagody o kwaśnym smaku.
Niegdyś na berberys mogliśmy natknąć się praktycznie w każdym skupisku zieleni – jego imponujący wygląd sprawiał, że chętnie wykorzystywano go jako roślinę ozdobną. Z czasem odkryto jednak, że może padać ofiarą rdzy zbożowej, co spowodowało masową wycinkę tych roślin na terenie Polski. Dziś możemy go spotkać w parkach, na skwerkach czy dzikich łąkach.
Owoce oraz liście berberysu z powodzeniem mogą być wykorzystywane jako środek leczniczy w przypadku wielu rozmaitych schorzeń. Atuty rośliny odkryto już w średniowieczu, gdy podawano berberys żeglarzom chorującym na malarię. Znane są przypadki, w których berberys skutecznie uleczył gorsze choroby, w tym cholerę.
Sekret tkwi w minerałach i witaminach, jakie skrywają owoce i liście berberysu. To przede wszystkim duża dawka witaminy C (80 mg w 100 g), pektyny, garbniki, alkaloidy (w tym antybakteryjna berberyna),.
Jeśli kory tej rośliny, który wykazuje silne działanie antybakteryjne.
Dowiedziono, że spożywanie berberysu ma również silne działanie uspokajające. Zarówno picie wyciągu z liści, kory czy owoców tej rośliny skutecznie ukoi zszargane nerwy, poprawi nastrój, a także umożliwi ci spokojny sen.
Należy dodać, że berberys doskonale wpływa na poprawną pracę układu pokarmowego. Napar z tej rośliny zaleca się stosować w problemach takich jak zaburzenia apetytu, zapalenie wątroby, kamica żółciowa czy uczucie pełności. Berberys to również sprzymierzeniec w gubieniu zbędnych kilogramów – skutecznie poprawia przemianę materii pobudzają wydzielanie soków żołądkowych i działając moczopędnie.
Rutyna oraz witaminy C i E sprawiają, że berberys możemy wykorzystywać również w sytuacjach drobnych krwawień (np. z dziąseł czy z nosa).
Prozdrowotne atuty berberysu znajdują zastosowanie także w dbałości o urodę. Maseczki z owoców tej rośliny świetnie poprawiają stan skóry trądzikowej, działając przeciwbakteryjnie i ściągająco. Berberys znany jest również ze zdolności do niwelowania przebarwień – witaminy i flawonoidy rozjaśniają zmiany barwnikowe powstałe wskutek promieni UV czy urazów skóry. Kremy z wyciągiem berberysu mają silnie działanie rozjaśniające, dlatego też poleca się je osobom skarżącym się na ziemistą cerę pozbawioną blasku. Roślinę tę wykorzystuje się również w kosmetykach mających chronić skórę prze promieniami słonecznymi.
Nabiłeś sobie solidnego siniaka, którego aż wstyd pokazywać? Przecieraj miejsce stłuczenia naparem z berberysu 2-3 razy dziennie. Po kilku dniach po sińcu nie będzie ani śladu. Takie działanie jest zasługą pozytywnego wpływu berberysu na naczynia krwionośne, oraz jego właściwości rozjaśniających.
Jak wykorzystywać berberys w kuchni? Jak w przypadku każdych, innych owoców możemy to robić na wielorakie sposoby. To doskonały składnik dżemów, konfitur czy domowych nalewek. Możemy wykorzystywać go w przygotowywaniu ciast i deserów, a nawet doprawiać nim mięso. Kwaśny smak sprawia, że doskonale komponuje się także z rybami.
Najprostszym sposobem na spożywanie berberysu jest picie go w postaci naparu. Wystarczy, że rozdrobnione owoce berberysu zalejemy wrzątkiem na 15 minut, a uodparniający, owocowy napar będzie gotowy do spożycia.
Pozostaje pytanie – skąd go wziąć? Najwygodniej będzie kupić owoce berberysu lub gotowe przetwory. Jeśli jednak chcesz zrobić je samodzielnie, na poszukiwania wybierz się do pobliskiego lasu bądź parku. Berberys w sierpniu i wrześniu łatwo rozpoznasz po czerwonych, podłużnych owocach zebranych w grona. Wiosną odznacza się żółtymi, zwisającymi kwiatami.
Definitywnie nie – nadmiar berberysu może nam poważnie zaszkodzić! Pamiętajmy, że nie możemy spożywać go codziennie i przez długi czas – zawarta w nim berberyna odkłada się w sercu, trzustce i wątrobie, mogąc prowadzić do powikłań. Najlepiej, gdy z berberysu uczynimy zdrową, lecz okazjonalną przekąskę bądź dodatek do herbaty.