5 objawów boreliozy i 5 sposobów ochrony przed kleszczami

Jeżeli ze spaceru wrócisz z kleszczem, istnieje ryzyko wystąpienia chorób odkleszczowych, takich jak: borelioza, odkleszczowe zapalenie mózgu, anaplazmoza, babeszjoza, tularemia, riketsjoza i erlichioza monocytarna. Zobacz, jak się nie dać kleszczom i jak uchronić się przed boreliozą.

Borelioza, często określana także chorobą z Lyme czy krętkowicą kleszczową, wywoływana jest przez krętki bakterii z rodzaju Borrelia. Źródłem zakażenia są kleszcze w różnych stadiach rozwojowych. Istnieje ponad 800 gatunków kleszczy, z czego w Polsce występuje ich ponad 20. Największym zagrożeniem dla ludzi jest kleszcz pospolity Ixodes ricinus i to właśnie ten gatunek w największym stopniu odpowiada za przenoszenie się chorób odkleszczowych. Należy pamiętać, że zarówno postać dorosła kleszcza, larwa, jak i forma pośrednia - nimfa są zdolne do przenoszenia groźnych bakterii na ludzi. Udowodniono, że przedostanie się bakterii z organizmu kleszcza do krwioobiegu człowieka jest możliwe dopiero po upływie 24 godzin od momentu wszczepienia się kleszcza w skórę. Co zrobić, jeśli nie jesteś w stanie określić czasu żerowania pasożyta lub kiedy wiesz, że wynosi on więcej niż dobę? Jakie są objawy boreliozy?

Borelioza - objawy:

1. Zmiany skórne

Rumień wędrujący pojawia się u około 80% pacjentów zakażonych krętkami borrelia po upływie 3-30 dni od momentu ukłucia przez kleszcza. Zmiana ma początkowo charakter czerwonej plamki lub grudki. Jest niebolesna, nie wykazuje cech świądu. W typowej postaci ma kształt pierścienia z przejaśnieniem w środku.

Chłoniak limfocytowy skóry występuje rzadko, częściej u dzieci niż u dorosłych. Ma postać czerwonego, niebolesnego guzka.

Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn jest charakterystyczne dla późnej fazy choroby, może ujawnić się nawet kilka lat po zakażeniu. Zmiany zlokalizowane są najczęściej na dalszych częściach kończyn. Początkowo występuje obrzęk, skóra zaczyna się marszczyć i staje się coraz bardziej cienka. Tego typu zmiany bolą.

2. Zmiany w układzie ruchu

Zapalenie stawów Najczęściej zajęty zostaje jeden, czasem kilka stawów. Zapalenie w większości przypadków dotyczy stawów kolanowych, skokowych, łokciowych. Pojawia się wysięk w jamie stawowej, co może powodować ucisk i ból. Nieleczone prowadzi do trwałego uszkodzenia stawu.

3. Zmiany w układzie nerwowym - neuroborelioza

Objawy są zróżnicowane, zależą od stopnia zajęcia układu nerwowego przez krętki borrelia. Mogą wystąpić porażenia nerwu twarzowego, nerwobóle czy otępienie.

4. Zmiany w układzie sercowo-naczyniowym.

Zapalenie mięśnia sercowego występuje rzadko, zazwyczaj towarzyszy objawom stawowym czy zmianom neurologicznym.

5. Objawy grypopodobne

Mogą manifestować się pod postacią bólu mięśni, złego samopoczucia, apatii czy senności.

Ochrona przed kleszczami = ochrona przed boreliozą

Planując spacer po terenach łąkowo-leśnych lub miejscach, gdzie stwierdzono zwiększoną populację kleszczy, należy zastosować się do 5 prostych zasad zmniejszających ryzyko zachorowania na boreliozę.

1. Odpowiednie ubranie.

Ubierz bluzę z długim rękawem, spodnie z naciągniętymi na nogawki skarpetkami, pełne obuwie oraz czapkę z daszkiem. Kolor ubrań nie ma większego znaczenia. Kleszcze odnajdują swoją ofiarę na podstawie wydzielanego przez nią ciepła i ruchu, nie kierują się barwą odzienia. Warto jednak zakładać ubrania jaskrawe, na których w domu łatwiej dostrzec potencjalnych pasażerów na gapę.

2. Kontrola skóry po spacerze.

Obejrzyj swoje ciało dokładnie w lustrze lub poproś bliskich o pomoc. Nie zapomnij o miejscach pokrytych delikatną skórą, do których kleszcze przyczepiają się najchętniej: pachy, pachwiny, skóra za małżowinami usznymi. Pamiętaj, że ryzyko zachorowania na choroby odkleszczowe wzrasta wraz z czasem bytowania kleszcza w skórze.

3. Mechaniczne usunięcie kleszcza.

Warto zaopatrzyć się w przeznaczony do tego celu przyrząd, który już za kilka złotych można kupić w aptece. Usuwanie kleszczy polega na ich wykręcaniu. Nie należy ich polewać ani smarować jakimikolwiek środkami, ponieważ zwiększa to ryzyko transmisji czynników chorobotwórczych do krioobiegu żywiciela. Kierunek wykręcania kleszcza nie ma znaczenia; ważne jest, by okręcać go niezmiennie w jednym kierunku i nie ciągnąć w górę. Jeżeli nie uda Ci się wyciągnąć pajęczaka w całości, należy poprzestać na dezynfekcji miejsca, ponieważ pozostawiony w skórze fragment nie zwiększa ryzyka zachorowania na boreliozę. Po usunięciu kleszcza należy obserwować skórę przez 30 dni pod kątem wystąpienia rumienia wędrującego.

Pęseta do usuwania kleszczy (kleszczołapki) - 8,30 zł 

4. Środki odstraszające kleszcze.

Najlepiej wybierać te, które w swoim składzie posiadają DEET lub permetrynę. Należy spryskać ubranie oraz odsłonięte części ciała z wyjątkiem twarzy. Jeśli posiadasz kota - uwaga! Permetryna jest toksyczna dla kotów, nie dopuść do kontaktu pupila z preparatem.

5. Zabezpieczenie zwierząt domowych przed kleszczami.

Pajęczaki w ciągu swojego życia zmieniają żywicieli. Istnieje więc ryzyko przejścia kleszcza ze zwierzęcia na człowieka, stąd warto pamiętać o ochronie czworonogów, stosując zabezpieczające przed pasożytami zewnętrznymi preparaty weterynaryjne. Mogą być w formie tabletek lub obroży przeciw kleszczom.

Który antybiotyk na boreliozę jest najlepszy?

Wciąż nie opracowano bezpiecznej i skutecznej szczepionki przeciwko boreliozie, dlatego tak ważna jest świadoma i systematyczna ochrona przed kleszczami.

Leczenie boreliozy to proces długotrwały i wymaga nawet kilku tygodni. Czas i sposób leczenia zależą od objawów. Leczenie rumienia wędrującego polega na doustnym podawaniu antybiotyku przez okres 2-3 tygodni. Lekiem z wyboru przy tej postaci jest doksycyklina lub amoksycyklina. Te same antybiotyki zaleca się stosować przy postaci stawowej, jednak czas podania należy wydłużyć do 3-4 tygodni. Leczenie neuroboreliozy często wymaga pobytu w szpitalu,

Borelioza to nie wyrok. Leczenie jest skuteczne, chociaż w niektórych przypadkach niezbędne jest powtórzenie podania antybiotyku.

Borelioza a ciąża

Jeśli rozpoczynasz leczenie boreliozy i istnieje szansa, że jesteś w ciąży - zrób test ciążowy. Nie wszystkie antybiotyki na boreliozę są bezpieczne dla płodu. Powiadom o ciąży lekarza, który dobierze bezpieczne dla Ciebie i dziecka leki. Różnica między leczeniem kobiety w ciąży i niebędącej w ciąży, polega na zastosowaniu antybiotyku, który nie będzie negatywnie wpływał na płód. Dawka i czas leczenia są takie same.

Planując ciążę, warto wykluczyć zakażenie, jeśli miało się kontakt z kleszczem. Antybiotykoterapia może wpłynąć na cykl menstruacyjny, przez co kobietom może być trudniej zajść w ciążę.