Wysoki cukier - jakie są objawy podwyższonego poziomu cukru?

Coraz szybsze tempo życia nie sprzyja zdrowemu stylowi życia. Spożywanie posiłków w pośpiechu i korzystanie z gotowych dań powodują nadwagę, a nawet otyłość. Nieprawidłowa dieta, zbyt krótki sen, brak ruchu oraz codzienny stres sprzyjają występowaniu chorób cywilizacyjnych: nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, zawałów serca, cukrzycy i nowotworów. Brak odpowiedniego leczenia tych schorzeń niejednokrotnie wiąże się z poważnymi powikłaniami. Należy więc obserwować swój organizm, ponieważ jeśli występuje u nas wysoki cukier, objawy mogą być niespecyficzne.

Czym jest hiperglikemia?

Hiperglikemia nazywana jest także przecukrzeniem. Oznacza zbyt wysokie stężenie glukozy we krwi. Nie należy jej bagatelizować. Wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy, czym grozi wysoki cukier. Wystąpienie hiperglikemii oznacza, że organizm nie reaguje prawidłowo na spożycie posiłku. W przyszłości może więc rozwinąć się cukrzyca. Jeśli bardzo wysoki cukier występuje u diabetyka, choroba nie jest odpowiednio kontrolowana. Nieprzyjemne objawy zbyt wysokiego cukru stanowią ostrzeżenie przed rozwinięciem się powikłań cukrzycy, które mogą być groźne dla zdrowia i życia. 

Jak wykonuje się pomiar glikemii?

Glikemia to poziom cukru we krwi. Jej pomiar jest najprostszym narzędziem w diagnostyce stanów przedcukrzycowych i cukrzycy. Wykonuje się trzy rodzaje badań:

• glikemia na czczo - przerwa między ostatnim posiłkiem a pomiarem musi wynosić co najmniej 12 godzin,
• doustny test obciążenia glukozą (OGTT) - nazywany też krzywą cukrową, pacjent przez trzy dni musi zrezygnować z wszystkich używek i unikać nadmiernego wysiłku fizycznego, na pomiar należy przyjść na czczo, następnie pacjent wypija roztwór glukozy, glikemię oznacza się dwa razy w przeciągu dwóch godzin, u ciężarnych pomiar wykonuje się trzykrotnie,
• glikemia przygodna - pomiar w warunkach domowych, niezależnie od posiłku.

Jeśli pacjent ma za dużo cukru we krwi, objawy powinny skłonić go do jak najszybszego pomiaru glikemii. W warunkach domowych wykorzystuje się glukometry. Wykonanie badania zajmuje zaledwie około minuty. Każdy diabetyk powinien zostać przeszkolony z zakresu obsługi glukometru przez lekarza lub pielęgniarkę. Jeśli podejrzewamy, że wystąpił nadmiar cukru we krwi, należy nakłuć palec za pomocą nakłuwacza, a następnie umieścić niewielką kroplę krwi na pasku testowym i włożyć do glukometru. Na ekranie urządzenia wyświetla się stężenie glukozy we krwi. 

Jakie są normy glikemii?

Norma glikemii na czczo wynosi 70-99 mg/dl. Wartości od 100 do 125 mg/dl są nieprawidłowe, a glikemia wyższa niż 126 mg/dl stanowi kryterium diagnostyczne cukrzycy. W przypadku glikemii przygodnej, niepokój powinien wzbudzić wynik powyżej 200 mg/dl. Jeśli występuje wysoki poziom cukru, objawy bywają niespecyficzne. W celu zdiagnozowania cukrzycy, należy obserwować samopoczucie pacjenta oraz wykonać pomiar glikemii na czczo.

Według kryteriów WHO, w 120. minucie OGTT należy zmierzyć stężenie glukozy. Jeśli wynik wynosi poniżej 140 mg/dl, tolerancja glukozy jest prawidłowa. Stężenie w przedziale 140-199 mg/dl oznacza nieprawidłową tolerancję glukozy. Jeśli stwierdzamy wysoki cukier we krwi (powyżej 200 mg/dl), należy wykonać dalszą diagnostykę w kierunku cukrzycy. 

Jakie są objawy hiperglikemii?

Jeśli występuje za wysoki cukier, objawy często narastają stopniowo i początkowo nie wzbudzają zaniepokojenia pacjenta. Osoby, u których w przeszłości występowały problemy z gospodarką węglowodanową, powinny więc regularnie badać glikemię. Należy zwrócić uwagę na:

• wzmożone pragnienie,
• częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy,
• suchą i/lub swędzącą skórę,
• silne uczucie zmęczenia i wzmożoną senność,
• zaburzenia widzenia,
• częste infekcje,
• wolne gojenie ran,
• niezamierzoną utratę masy ciała,
• bóle głowy,
• problemy z koncentracją,
• zaburzenia erekcji u mężczyzn,
• infekcje pochwy u kobiet. 

Co powoduje hiperglikemię?

Podczas hiperglikemii, poziom insuliny jest niski, a cukier wysoki. Insulina to hormon wydzielany przez trzustkę. Odgrywa decydującą rolę w metabolizmie węglowodanów. Poposiłkowy wzrost stężenia glukozy we krwi u zdrowego człowieka powoduje wzmożone wydzielanie insuliny. Hormon zwiększa transport glukozy do wnętrza komórek, przez co jej stężenie we krwi spada. U pacjentów, u których występuje cukrzyca, wysoki cukier pojawia się, ponieważ ten mechanizm nie działa prawidłowo.

Najczęstszą przyczyną hiperglikemii jest więc źle kontrolowana lub niezdiagnozowana cukrzyca. Jeśli pacjent przyjmuje insulinę w niewłaściwych dawkach lub pomija iniekcje, może pojawić się bardzo wysoki poziom cukru. Zapotrzebowanie na ten hormon zwiększają infekcje i stany zapalne. Często zdarza się więc, że diabetyk przyjmuje insulinę jak zwykle, ale dawka okazuje się niewystarczająca. Do hiperglikemii może również doprowadzić spożywanie posiłków bogatych w węglowodany proste, takich jak słodycze. Niektóre leki sprawiają, że pojawia się za dużo cukru we krwi. Należą do nich niacyna, epinefryna, środki przeciwpsychotyczne, a nawet silnie słodzone syropy i tabletki na kaszel.

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że częstą przyczyną hiperglikemii jest stres oksydacyjny. Oznacza to insulinooporność, czyli obniżoną wrażliwość organizmu na działanie insuliny, wzmożony rozkład aminokwasów i tłuszczów, zwiększone stężenie hormonu wzrostu i cytokin zapalnych. Przyczynami takiego stanu są przewlekłe napięcie psychiczne, niezdrowa dieta, palenie papierosów i brak aktywności fizycznej. 

Jakie są konsekwencje przewlekłej hiperglikemii?

Gdy następuje nagły wzrost cukru we krwi, objawy mogą początkowo nie wzbudzać większego niepokoju ani dyskomfortu u pacjenta. Należy jednak pamiętać, że hiperglikemia jest szkodliwa i niebezpieczna dla całego organizmu. Do powikłań zbyt wysokiego stężenia cukru we krwi należą:

• kwasica ketonowa,
• retinopatia cukrzycowa,
• neuropatia cukrzycowa,
• choroby nerek,
• zespół stopy cukrzycowej,
• choroba niedokrwienna serca,
• udar niedokrwienny,
• zawał serca.

Jeśli podejrzewamy u siebie zbyt wysoki cukier, objawy początkowo mogą być niespecyficzne i mało dokuczliwe. Należy jednak pamiętać, że bez odpowiedniego leczenia problem będzie się pogłębiał. Zdrowe, regularne posiłki, codzienna aktywność fizyczna, systematyczne przyjmowanie leków i samodzielna kontrola glikemii są koniecznością dla każdej osoby, u której wystąpiły problemy z gospodarką węglowodanową.