Dlaczego białko jest tak ważne dla naszego organizmu?

Białko jest jednym z trzech elementarnych makroskładników zawartych w naszym pożywieniu. Mimo że powinno być jednym z najważniejszych składników naszej diety, musimy pamiętać, że jego nadmiar może szkodzić.

Bez białek prawidłowy rozwój i funkcjonowanie jakiegokolwiek organizmu żywego byłyby niemożliwe. Słowo proteina (inna nazwa białek) pochodzi od greckiego protos  - pierwszy. To one bowiem budują nasz organizm – hormony, tkanki, a także są podstawowym składnikiem płynów ustrojowych - krwi, płynu śródtkankowego, mleka.

Jakie funkcje pełnią białka?

• budulcową – podstawowy element budowniczy wszystkich tkanek ustrojowych,

• immunologiczną  – tworzenie immunoglobulin,

• hormonalną – wytwarzanie hormonów mających wpływ na przebieg procesów biochemicznych, (m.in.  hormon wzrostu, insulina),

• oddechową - transport tlenu przez cząsteczki hemoglobiny i transferyny,

• energetyczną – źródło energii w ostateczności w sytuacji niedoboru tłuszczu i węglowodanów (1 g białka to ok. 4 kcal)

• transportową – przenoszenie wielu substancji we krwi (np. witaminy A oraz żelaza)

• odtruwającą  - udział przy detoksykacji organizmu

Zapotrzebowanie na białko

Białko u dorosłego człowieka powinno stanowić 10-15 % energii uzyskiwanej z przyjmowanego pożywienia w ciągu doby. To, ile białka powinniśmy przyjmować, zależy od wieku oraz tego, czy pracujemy fizycznie lub uprawiamy sport. Przyjmuje się, że niepracujące fizycznie osoby dorosłe powinny dziennie przyjmować 1 gram białka na każdy kilogram ciała. Jeśli zaś uprawiamy sport lub pracujemy fizycznie – 1,5 grama białka na kilogram masy ciała.

Niedobór białka - objawy

Dieta uboga w nabiał, mięso, ryby, jaja czy rośliny strączkowe może powodować niedobór białka. W krajach Zachodu rzadko mamy z nim jednak do czynienia (częściej nawet mówi się, że spożywamy go zdecydowanie za dużo). Warto pamiętać, że białko nie powinno stanowić mniej niż 10% naszego dziennego bilansu energetycznego. Niedobór białka wywołuje takie objawy jak:

• zahamowanie wzrostu i rozwoju

• kłopoty z koncentracją i procesami myślowymi

• spadek odporności

• gorsze gojenie się ran

• apatia i osłabienie

• brak łaknienia

Warto również przyjrzeć się swoim paznokciom – o niedoborze protein świadczą charakterystyczne białe podłużne linie.

Nadmiar białka

Spożywanie zbyt dużych ilości białka jest również szkodliwe. Nadmiar protein powoduje utratę wapnia przez organizm, co może prowadzić do osteoporozy i kamicy nerkowej. Ponadto obciąża pracę ważnych narządów, takich jak wątroba i nerki.

Dobrymi źródłami białek są: mięso, jaja, orzechy, zboża, rośliny strączkowe oraz nabiał, jak mleko czy ser (na przykład parmezan zawiera aż ok. 40% białka).