Anemia w ciąży – profilaktyka i leczenie

Anemia lub niedokrwistość może dotyczyć każdej osoby, jednak kobiety ciężarne są na nią szczególnie narażone ze względu na zmiany zachodzące w ich organizmie. Zobacz, jak uniknąć anemii w ciąży i jak ją leczyć.

Czym jest niedokrwistość w ciąży?

Niedokrwistość lub anemia to niskie stężenie hemoglobiny (Hb) we krwi (poniżej 11 g/dl) lub hematokryt (Ht) poniżej 33%. W czasie ciąży znacząco zwiększa się ilość krwi w organizmie kobiety, nawet o 30-50%. Jest to typowe zjawisko. Dzieje się to jednak nierównomiernie, ilość osocza zwiększa się bardziej niż zawartość  czerwonych krwinek, co może spowodować „rozcieńczenie” krwi i wywołać fizjologiczną niedokrwistość ciężarnych. W tym wypadku jednak stężenie hemoglobiny nie powinno spadać poniżej 12 g/dl. Anemia w ciąży jest częstym zjawiskiem - może dotyczyć nawet 70% kobiet!

Co powoduje anemię w ciąży?

Niedokrwistość w ciąży najczęściej wywołana jest zwiększonym zapotrzebowaniem i niedostatecznym dostarczaniem z pożywieniem:

Szczególnie dieta wegańska, uboga w wiele z tych składników odżywczych, może przyczynić się do powstania anemii.

Niska hemoglobina w ciąży – jak to sprawdzić?

Hemoglobina to białko odpowiedzialne za przenoszenie tlenu do wszystkich komórek organizmu. Znajduje się ono w czerwonych krwinkach, czyli erytrocytach i przedewszystkim jej obniżone stężenie wskazuje na anemię. Podczas ciąży ginekolog na pewno zleci ci badania laboratoryjne. W tym jedno z najpowszechniejszych – morfologię krwi. Są to badania refundowane przez NFZ, więc nie musisz płacić za nie dodatkowo. Wyniki będą zawierały poziom hemoglobiny, ilość czerwonych krwinek, ilość żelaza, hematokryt, czyli procent objętości erytrocytów w stosunku do objętości całej krwi, a także wielkość krwinki czerwonej. Na podstawie tych informacji lekarz oceni, czy występuje u ciebie niedokrwistość.

Jakie są objawy niskiego stężenia hemoglobiny w ciąży?

Objawy niedokrwistości w ciąży, nie różnią się od tych, występujących u każdej osoby, która w ciąży nie jest i wynikają z niewystarczającego dostarczania tlenu do komórek i tkanek. Są to przede wszystkim:

Czasem może wystąpić też:

Trzeba jednak pamiętać, że u kobiety ciężarnej anemia może zaszkodzić również dziecku. Niedokrwistość powoduje:

Anemia w ciąży – co należy jeść?

Wiadomo, że podczas ciąży rozwijający się płód zwiększa zapotrzebowanie na żelazo, wchodzące w skład hemoglobiny, czyli białka krwinek czerwonych. Czy zatem da się zapobiegać występowaniu anemii w ciąży? Jeśli głównym powodem niedokrwistości w ciąży są niedobory pokarmowe, najskuteczniejszym sposobem zapobiegania anemii jest odpowiednia dieta i suplementacja.

Żelazo – zapotrzebowanie na żelazo jest zwiększone szczególnie po I trymestrze ciąży. Pojawieniu się anemii z niedoboru żelaza sprzyjają ciąże bliźniacze i krótki odstęp między ciążami. W morfologii krwi widać zmniejszenie wielkości krwinki czerwonej (MCV), masy hemoglobiny w krwince (MCH), stężenia hemoglobiny (Hb) i żelaza w surowicy. Podstawowa zasada profilaktyki tego typu niedokrwistości to dieta bogata w dobrze przyswajalne żelazo. Zawiera ona pokarmy takie jak:

Kwas foliowy – niedokrwistość wywołana niedoborem kwasu foliowego jest drugą co do częstości przyczyną anemii u ciężarnych. Charakterystyczną zmianą w morfologii jest wzrost wielkości krwinki (MCV), dlatego bywa ona nazywana niedokrwistością megaloblastyczną. Poza utrzymaniem odpowiedniego stężenia hemoglobiny kwas fioliowy odpowiada również za prawidłowy rozwój układu nerwowego u płodu, jest więc niezmiernie ważny w czasie ciąży i jej planowania. Objawy są mniej widoczne, gdyż taka niedokrwistość rozwija się wolniej. Produkty, które dostarczą ci potężny zastrzyk kwasu foliowego to:

Należy również pamiętać, aby spożywać świeże, niegotowane lub krótko gotowane warzywa. Ponieważ gotowanie żywności powyżej 15 minut niszczy foliany. Również przyjmowanie niektórych leków, np. przeciwpadaczkowych, może obniżać ilość kwasu foliowego w organizmie.

Witamina B12 – jej niedobór również wywołuje niedokrwistość megaloblastyczną, a więc objawy niedoboru witaminy B12 i kwasu foliowego są identyczne, mogą jednak wystąpić dodatkowo objawy neurologiczne, takie jak mrowienie i zaburzenia czucia. Ten typ niedokrwistości jest zdecydowanie rzadszy u ciężarnych. Źródłem witaminy B12 są przede wszystkim mięso, podroby, jaja i mleko.

Anemia w ciąży – suplementy

Dodatkowo kobiety ciężarne mogą suplementować się doustnymi preparatami żelaza w dawkach około 30 mg dziennie, a w przypadku stwierdzenia niedoboru żelaza odpowiednio zwiększoną dawkę zapisze ci lekarz. Przyjmowanie jednocześnie witaminy C poprawia jego przyswalność. Trzeba też pamiętać, aby nie przyjmować tych preparatów z pokarmami, które zmniejszają wchłanianie żelaza. Należą do nich:

Doppelherz Aktiv Mama dla kobiet w ciąży i karmiących, 60 kapsułek - 30,14 zł

Kobietom w ciąży i tym, które planują zostać mamusiami, zaleca się profilaktyczne przyjmowanie preparatów zawierających 0,4 mg kwasu foliowego (minimum 6 tygodni przed zajściem w ciążę). Lekarz może zalecić zwiększenie tej dawki, np. jeśli wystąpi u ciebie anemia. U ciężarnych wzrasta też zapotrzebowanie na witaminę B12. Znajdziesz ją także w wielu suplementach dla ciężarnych. Poza tym także karmiącym piersią zaleca się spożywanie pokarmów bogatych w żelazo, kwas foliowy i witaminę B12, a także suplementów diety w odpowiednich dawkach.