Ospa - przyczyny, objawy i zapobieganie

Ospa wietrzna to nie tylko choroba wieku dziecięcego. Coraz więcej osób przechodzi ospę w wieku dorosłym. Sprawdź, co jest źródłem zakażenia, jakie są objawy i jak się uchronić przed zakażeniem.

Ospa wietrzna – źródło zakażenia

Przyczyną choroby jest wirus ospy wietrznej i półpaśca – VZV. Schorzenie nazywane jest „wiatrówką” nie bez powodu. Ospa jest wysoce zaraźliwa. Jedno kichnięcie może wystarczyć, by zarazić osobę obok. Zakażenie przenosi się więc drogą kropelkową, drogą powietrzną, przez bezpośredni kontakt chorego ze zdrową osobą oraz w sposób pośredni – przez wspólnie użytkowane przedmioty. Istnieje także ryzyko zarażenia się ospą od osoby chorej na półpasiec, ponieważ obie choroby są powodowane przez tego samego wirusa.

Chcesz wiedzieć więcej o półpaścu? Sprawdź - Półpasiec - przyczyny, objawy i leczenie

Ospa wietrzna – kiedy pojawiają się pierwsze objawy?

Pierwsze objawy (zaczerwienienie i pierwsze pęcherzyki na skórze) pojawiają się po 2-3 tygodniach od pierwszego kontaktu z wirusem.

Ospa wietrzna – jak długo się zaraża?

Zarażasz już dwa dni przed wystąpieniem pierwszych objawów. Najwięcej wirusów znajduje się w pęcherzykach na skórze, dlatego kontakt z płynem z pęcherzyków stanowi największe zagrożenie dla osoby, która jeszcze nie chorowała na ospę. Zaraża się tak długo, jak długo utrzymują się zmiany skórne. Dopiero po odpadnięciu ospowych strupów (czyli 2-3 tygodnie po wystąpieniu pierwszych objawów), można uznać, że przestajesz zarażać.

OSPA Comfort spray - dla osób chorych na ospę wietrzną

Ospa wietrzna – objawy

Przed wystąpieniem typowych zmian skórnych, mogą wystąpić niespecyficzne (grypopodobne) objawy, takie jak: złe samopoczucie, bóle mięśni i głowy, wzrost temperatury ciała czy biegunka.

Ospowe zmiany skórne charakteryzują się degradacją zmian. Początkowo są to czerwone plamki, które szybko przekształcają się w grudki i pęcherzyki wypełnione początkowo surowiczym, niemalże przejrzystym płynem, a z czasem coraz bardziej mętnym. Zmiany w końcu goją się przez strup, który z czasem sam odpada po wygojeniu się.

Zmiany skórne mogą lokalizować się na całym ciele, w tym także na owłosionej skórze głowy czy na podeszwowej stronie dłoni lub stóp. Niestety, ospowe ogniska mogą zlokalizować się także na błonach śluzowych jamy ustnej, narządów płciowych czy w nozdrzach. Towarzyszy im silny świąd, który nasila się przede wszystkim podczas powstawania i odpadania strupów. Pamiętaj, by pod żadnym pozorem nie rozdrapywać ognisk – może się to skończyć powstaniem blizny na całe życie.

Pęcherze mogą występować miejscowo - w jednym miejscu lub na całym ciele. Wszystko zależy od pracy układu odpornościowego i intensywności zakażenia.

Charakterystyczne dla ospy wietrznej jest to, że codziennie mogą powstawać nowe zmiany. Oznacza to, że zmiany skórne są w różnej fazie rozwoju – obok strupków mogą występować także grudki i pęcherzyki.

Ospa wietrzna – diagnostyka

Zmiany skórne są charakterystyczne dla ospy. Lekarz może postawić diagnozę po ocenie samych objawów klinicznych. Jedynie w niektórych przypadkach bada się krew osoby podejrzanej, pod kątem ilości przeciwciał przeciwko wirusowi ospy lub badana się płyn z pęcherzyków na skórze.

Ospa wietrzna – leczenie

Leczenie polega na przyjmowaniu leków przeciwgorączkowych (jeśli zmianom skórnym towarzyszy wysoka temperatura ciała), i przyjmowaniu leków przeciwświądowych. Nie ma leków, które są skierowane typowo przeciwko wirusom ospy. Najlepszym lekarstwem na ospę jest odpoczynek od pracy czy szkoły.

Chłodzący żel oraz łagodzący spray do objawowego leczenia ospy wietrznej ViraSoothe

Ospa wietrzna a ciąża

To, czy wirusy ospy będą miały negatywny wpływ na rozwój płodu zależy od wysokości ciąży i momentu, kiedy doszło do zakażenia. Jeśli do zakażenia doszło w I lub II trymestrze ciąży, może dojść do:

• niedorozwoju kończyn
• wrodzonych wad oczu
• zmian w korze mózgu

Jeśli zachorowałaś w III trymestrze ciąży, ale kilka tygodni przed porodem, u dziecka może rozwinąć się klasyczna postać skórna (z grudkami i pęcherzami).

W przypadku, jeśli do zakażenia doszło kilka dni przed porodem, u dziecka może rozwinąć się ciężka postać choroby ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności. Dzieje się tak, ponieważ dziecko nie zdąży otrzymać gotowych przeciwciał przeciwko wirusowi ospy od matki.

Ospa wietrzna – szczepienia

Szczepionka przeciwko ospie wietrznej jest dostępna w Polsce. Polecana jest dorosłym, którzy jeszcze jej nie przechorowali (szczególnie kobietom planującym w przyszłości ciążę) oraz dzieciom z osłabionym układem odpornościowym. Kobiety planujące ciążę mogą starać się o dziecko dopiero 3 miesiące po zaszczepieniu się.

Szczepionka przeciwko ospie znacznie zmniejsza prawdopodobieństwo zachorowania, jeśli zostanie podana w ciągu 3 dni od pierwszego kontaktu z osobą chorą.

Cena jednej dawki szczepionki to 250 zł. Szacuje się, że szczepionka jest skuteczna w 80% po podani jednej dawki. Podanie drugiej dawki po kilku tygodniach, zwiększa jej skuteczność nawet do 95%, ale trzeba za nią drugi raz zapłacić.

Ospa wietrzna a czarna ospa

Ospa ospie nierówna. Chociaż mają ze sobą wiele wspólnego, to różnią się nie tylko czynnikiem zakaźnym, ale także stopniem zagrożenia życia. Czarna ospa zdziesiątkowała populację na niemal całym świecie, natomiast ospa wietrzna przebiega przeważnie łagodnie, bez objawów ogólnych i bardzo niską śmiertelnością.

Dzięki opracowaniu szczepionki, udało się zapanować nad szerzeniem się czarnej ospy na świecie. Obecnie, uznaje się, że czarna ospa nie występuje - nie notuje się nowych zakażeń od lat.

Autor: Natalia Ciszewska